سمیه ایمانی امیرآباد - دانشجوی دکتری مهندسی محیطزیست-منابع آب، دانشگاه تهران.کارشناس پژوهشی موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو
شروین جمشیدی - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه اصفهان
محمدحسین نیک سخن - دانشیار گروه مهندسی محیط زیست، دانشگاه تهران

دریاچه زریبار در حال حاضر با مشکل تغذیهگرایی و رشد جلبک مواجه است. برای مدیریت کیفی این حوضه لازم است تا میزان انتشار ترکیبات نیتروژن و فسفر از هر هکتار زمین زراعی برآورد شود که محاسبات مربوط به آن معمولا بصورت تقریبی و با استفاده از ضرایب راهبردی صورت میپذیرد. از آنجاییکه ضرایب موجود در مراجع بینالمللی نمیتواند گویای ویژگی های یک منطقه خاص باشد پیشنهاد شده است این ضرایب برای هر منطقه استخراج گردند. لذا هدف اصلی از این پژوهش، تعیین ضرایب انتشار نیتروژن و فسفر از زمینهای زراعی مشرف به دریاچه زریبار میباشد. بدین منظور از مدل SWAT برای شبیه سازی حوضه آبریز استفاده شد که پس از واسنجی براساس هر دو مولفه کمی (دبی ورودی به دریاچه) و کیفی (غلظت نیتروژن و فسفر در دریاچه) و پس از محاسبه ضرایب انتشار بار نیتروژن و فسفر مشخص شد که زمین های زراعی آبی بیشترین میزان انتشار بار آلودگی سالانه را در واحد سطح دارا میباشند. فعالیتهای کشاورزی در این منطقه سالانه در مجموع 4,8 تن نیتروژن و 0,13 تن فسفر به دریاچه تخلیه مینمایند و متوسط ضریب راهبردی انتشار نیتروژن و فسفر برای کل محصولات زراعی به ترتیب برابر 194 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در سال و 5,3کیلوگرم فسفر در هکتار در سال میباشد که این ارقام تا 10 برابر موارد معرفی شده از سوی مراجع مختلف بویژه برای نیتروژن بوده و این تفاوت میتواند ناشی از شیوه کشت، نوع کودهای مصرفی و مشخصات حوضه آبریز باشد. لذا پیشنهاد میگردد این ضرایب برای تصمیم گیریهای آتی در محدوده مورد استفاده قرار گرفته و در دیگر حوضه های آبریز روش مشابه برای استخراج اینگونه ضرایب مدنظر قرار گیرد.

تغذیه گرایی، دریاچه زریبار، ضریب راهبردی، مدلسازی کمی و کیفی آب سطحی، نیتروژن و فسفر