ارتباط فرآیند های کنترل بازداری با درک مطلب و سرعت خواندن در افراد جوان و سالمند

سابقه و هدف: سالمندی، دوران حساسی از زندگی بشر است که توجه به مسایل و نیازهای این مرحله، یک ضرورت اجتماعی محسوب می شود. هنوز یک تیوری دقیق در توجیه علل زیر بنایی تغییرات زبانی و شناختی در افراد سالمند وجود ندارد اما در این بین یکی از تیوری های مطرح در حوزه شناخت افراد سالمند، تیوری بازداری است. تیوری نقص در بازداری بیانگر ضعف افراد سالمند در فرآیند بازداری اطلاعات و عوامل مداخله گراست به گونه ای که اطلاعات نامربوط واردحافظه فعال شده وحذف نمی شوند و لذا تداخل ایجاد می کنند. نقایص بازداری می تواند توجیه کننده بسیاری از نقایص ادراکی در افراد سالمند باشد و این درحالی است که کمتر مطالعاتی با استفاده از تکالیف زبانی به این موضوع مهم پرداخته اند. لذا هدف مطالعه حاضر بررسی ارتباط کنترل بازداری و درک متن و سرعت خواندن در افراد جوان و سالمند بوده است. مواد و روش ها: تعداد 30 نفر فرد سالمند طبیعی (M age=63.33, range 60-79 years old) و 30 نفر فرد جوان (M age= 31.10,range 20-39 years old) در مطالعه حاضرشرکت کردند. به منظور ارزیابی از متن رنگین کمان که متنی استاندارد درزبان فارسی محسوب می گردد، استفاده شد. متن رنگین کمان به منظور بررسی فرآیند بازداری در سه وضعیت ارزیابی (کنترل، در حضور کلمات مداخله گر مرتبط با متن از لحاظ محتوا، در حضورکلمات مداخله گر نامرتبط با متن از نظر محتوا) به شرکت کنندگان ارایه گردید. کلمات مداخله گر استفاده شده در متن با نظر دو آسیب شناس گفتار و زبان و دو زبان شناس طراحی شده و به فاصله 1 تا 6 کلمه در متن با فرمتی متفاوت از متن ارایه گردید، سپس نمونه مورد نظر ضبط و نمرات درک متن و سرعت خواندن تعیین گردید. فاصله زمانی بین شرایط کنترل و نیز شرایط ارایه متن در حضور کلمات مداخله گر مرتبط و نامرتبط با متن دو هفته در نظر گرفته شد.یافته ها: تفاوت معنادار بین نمرات درک متن و سرعت خواندن در دو گروه افراد سالمند و جوان در حضور عوامل مداخله گر مربوط و نامربوط به متن مشاهده گردید. مقایسه درون طبقه ای نیز در هریک از گروه های افراد جوان و سالمند حاکی از آن بود که در هریک از گروه ها تفاوت معنادار بین شرایط کنترل، ارایه متن در حضور عوامل مداخله گر مربوط و نامربوط به متن وجود دارد.نتیجه گیری: با افزایش سن افت عملکرد در فرآیند های کنترل بازداری قابل مشاهده است و این افت عملکرد می تواند با ایجاد تداخل در پردازش اطلاعات متن بر عملکرد افراد در تکالیف درک مطلب و نیز سرعت خواندن اثرگذار باشد به گونه ای که حضور عوامل مداخله گر نامربوط به متن از لحاظ محتوا سبب کاهش عملکرد افراد سالمند در درک متن و حضور عوامل مداخله گر مربوط به متن، سبب افت عملکرد این افراد در سرعت خواندن متن خواهد بود.

کلیدواژه ها:

سالمندی ، شناخت ، کنترل بازداری ، درک مطلب ، سرعت خواندن