بررسی تطبیقی رویکرد پدافندغیرعامل و نظریه توسعه پایدارشهری درحفاظت بافت های تاریخی شهری از مخاطرات و تهدیدات انسانی مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران

از سال ها قبل تاکنون، نظریات، دیدگاه ها و رویکردهای متعددی درباره نحوه مداخله در بافت تاریخی شهری و چگونگی محافظت از آنها ارایه شده که هر یک از این نظریات، از الزامات و اصول خاصی پیروی می نمایند. بعضی از دیدگاه ها و رویکردهای موجود، به لحاظ طرح مباحث اساسی در برنامه ریزی توسعه شهری، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. رویکرد پدافند غیر عامل و نظریه توسعه پایدار شهری ، از جمله ی این دیدگاه ها هستند. حفظ و نگهداری بافت های تاریخی شهری یا بافت های دارای میراث فرهنگی شهرها، علاوه بر ایجاد حس هویت و برانگیختن غرور ملی، کیفیت زندگی شهروندان را نیز ارتقاء می بخشند. از آنجایی که هم رعایت الزامات پدافند غیر عامل و هم لحاظ نمودن اصول توسعه پایدار شهری در محافظت از بافت کهن شهری، لازم و ضروری می باشد، در این مقاله به بررسی اصول حاکم بر این دو رویکرد پرداخته و به این نکته مهم پی بردیم که تفاوت ها و تناقضاتی بین آنها وجود دارد. پژوهش حاضر، عمدتا به مطالعه و بررسی دو مفهوم مهم و تاثیرگذار فوق در محافظت از بافت تاریخی شهری، پرداخته و بین اصول حاکم بر آنها بررسی تطبیقی انجام داده است. هدف از این تحقیق، طرح موضوع تضادهای موجود میان الزامات پدافند غیر عامل با اصول توسعه پایدار شهری در الگوی بهسازی بافت تاریخی شهری و تلاش جهت یافتن راه حل مناسب در این خصوص می باشد. روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی است و از نظر شیوه ی انجام، توصیفی- تحلیلی و اکتشافی می باشد. روش جمع آوری اطلاعات، به دو صورت اسنادی(کتابخانه ای) و پیمایشی (میدانی) بوده و تحلیل ها، با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی(ArcGIS) و همچنین به روش تحلیل مقایسه زوجی انجام شده است. بافت تاریخی منطقه 12 شهر تهران با تاکید بر عنصر تاریخی موزه ها، مطالعه موردی این مقاله می باشد که دستیابی به نتایج تحقیق را میسر ساخته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که برای یافتن مناسب ترین الگوی مداخله در بافت تاریخی - از نوع بهسازی که کمترین میزان تغییر در بافت ارزشمند تاریخی را به همراه دارد- می بایست با تاکید بر رعایت الزامات پدافند غیرعامل و اصول توسعه پایدار شهری، ضمن تعیین اولویت ها در تغییر کاربری ها، زمینه های هر نوع پارادوکس و تضاد در رویکردها را تعدیل نموده و به حداقل برساند.

کلیدواژه ها:

بافت تاریخی شهر ، الزامات پدافند غیر عامل ، اصول توسعه پایدار شهری ، منطقه 12 تهران