تاریخ بیهقی به مثابه روایت

هر چند ابتدا و انتهای تاریخ بیهقی در یک فرایند تاریخی مفقود گردیده است، لیکن بخش باقی مانده آن، دلالت بر ظهور نثری میباشد که نقطه عزیمت چرخش تاریخ نویسی وقایع نگارانه به تاریخ نویسی روایت گرانه میباشد. در تاریخ نویسی وقایع نگارانه، صرفا به ثبت وقایع در کنار هم بسنده میشود و هیچگونه ربط وثیقی در فحوای آن مشاهده نمیشود، اما در تاریخنگاری روایی،ضمن ثبت وقایع، خط توالی داستانی آغاز، میانه و انتها رعایت میشود.هدف مقاله حاضر این است که با استناد به عوامل شاکله دهنده روایت، قلم بیهقی را به عنوان آغازگر سبک روایت نگاری تاریخی معرفی نماید. عوامل شاکله دهنده روایت عبارتند از: وجود مضمون اصلی متحدساز، پیکرهبندی و توالی درونی، گزاره های ضمنی، مفروضات متافیزیکی و نگاه آینده اندیشانه. عوامل مذکور را میتوان در روایت حسنک وزیر و دو روایت دیگر،که در ادامه آن آمده، مورد شناسایی قرار داد. از جمله عوامل متحدساز و پیکره ساز این روایت ها، نقش محوری مفهوم مادر میباشد که در این مقاله، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی موارد مذکور میپردازیم، با این هدف که مبانی نظری روایی بودن نثر بیهقی را به اعتبار متن تاریخ بیهقی، استنتاج نماییم.

کلیدواژه ها:

روایت ، تاریخ بیهقی ، وقایع نگاری ، حسنک وزیر ، مادر ، تاریخ نویسی