وحیده محمدی نژاد - دانشجوکارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد
حمیده رضوی - دانشیار مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد

یکی از مهمترین شرایط تاثیرگذار بر وضعیت جسمی و فکری کارکنان، کیفیت استراحت آنها در طول شیفت های کاری طولانی مدت است. استراحت کافی، در شرایط مناسب باعث بازیابی انرژی و بالا رفتن کارایی و درنتیجه کاهش خطاهای انسانی می شود. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی (پیش و پس آزمون ) بر روی پرسنل دیده بان ایستگاه های قطار شهری مشهد جهت ارزیابی خستگی ذهنی، بصری و جسمی آنها قبل و بعد از استراحت بین شیفت می باشد. جهت ارزیابی خستگی پرسشنامه ای در سه بعد بصری، ذهنی و جسمی طراحی گردید. پایایی پرسشنامه به روش ضریب آلفای کرونباخ 0.76 بدست آمد و داده ها توسط نرم افزار SPSS نسخه 22 در سطح معناداری 0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج مطالعه تفاوت معناداری را در شاخص خستگی بصری، ذهنی و جسمی بعد از استراحت نسبت به قبل از استراحت نشان داد (P<0.05) اما این تفاوت در شاخص های خستگی ذهنی و جسمی کمتر از خستگی بصری بود. با وجود اثرگذاری استراحت بر میزان خستگی در ابعاد ذکر شده به نظر می رسد این میزان استراحت برای پرسنل دیده بان قطار شهری ناکافی است. به همین دلیل برای بازیابی خستگی ذهنی و جسمی مداخلات ارگونومیکی برای سلامت فکری و جسمی ضروری است.

خستگی بصری، خستگی ذهنی، خستگی جسمی، بار کاری، بازیابی