عباس عباسی - دانشجوی کارشناسی ارشد منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ملایر
مریم بیات ورکشی - استادیار مهندسی منابع آب دانشکده کشاورزی دانشگاه ملایر

در این تحقیق از داده های بارش سالانه ایستگاه سینوپتیک ملایر، مقادیر دبی متوسط سالانه رودخانه کلان ملایر و مقادیر سطح تراز آبهای زیر زمینی چاه های واقع در محدوده ی این شهرستان در بازه ی زمانی 24 ساله (1394-1371) با هدف تعیین سالهای مرطوب و خشکسالی ، تداوم، شدت و درصد فراوانی وقوع پدیده ی خشکسالی هواشناسی با استفاده از شاخص های بارش استاندارد شده (SPI )، خشکسالی هیدرولوژی رودخانه کلان ملایر با استفاده از شاخص خشکسالی جریانهای رودخانه ای (SDI) و خشکسالی منابع آبهای زیر زمینی شهرستان ملایر با استفاده از شاخص (GRI) مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که شدیدترین خشکسالی هواشناسی در منطقه مورد مطالعه در سال 1387 به وقوع پیوسته که دارای تداوم یکساله بوده است و در اغلب سالها وضعیت خشکسالی هواشناسی در حالت نرمال بوده است. طی همین دوره ی آماری رودخانه کلان ملایر دارای خشکسالی هیدرولوژیک ملایم با تداوم 8 ساله طی سالهای 93-86 بوده و بیشترین خشکسالی منابع آب زیر زمینی مربوط به سال آبی 92-91 است، اما از سال آبی 93-92 به وضعیت ترسالی مرطوب تغییر وضعیت داده است که توجه به مقدار بارش های منطقه مورد مطالعه و تاکید آمارها بر ثابت بودن بارش ها طی این زمان به طور تقریب، حکایت از موفقیت نسبی در برنامه ریزی و اعمال مدیریت صحیح منابع آبهای زیرزمینی با تغییر الگوی کشت و عدم کشت محصولات غیر راهبردی، آموزش کشاورزان و اصلاح سیستم های آبیاری به منظور تعدیل برداشت از سفره، نصب کنتورهای هوشمند(حجمی)، و ازاین دست اقدامات دارد. در نهایت این تحقیق نشان داد که بین خشکسالی هیدرولوژی و خشکسالی منابع آبهای زیرزمینی منطقه مورد مطالعه ارتباط معناداری در سطح 99 درصد وجود دارد و خشکسالی منابع آبهای زیر زمینی و دبی متوسط سالیانه رودخانه ی کلان دارای ضریب همبستگی معنی دار در سطح 95 درصد می باشد.

شاخصGRI، شاخص SDI، شاخص SPI، ملایر