خاطره خانجانخانی - دانشجوی دکتری سیاستگذاری سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران،
محمدمهدی کیانی - دانشجوی دکتری سیاستگذاری سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

سابقه و هدف: یکی از ابتدایی ترین اصول تزریق و خونگیری، تمیز و ضد عفونی کردن محل است که باید از پنبه الکل یا مواد ضد عفونی کننده مشابه مانند پوویدون آیدون استفاده کرد. طبق دستور العمل تزریقات ایمن، پنبه الکلی از قبل نباید آماده باشد. استفاده از پنبه الکل 70 درصد قدرت ضدعفونی کنندگی را بالا می برد. نگهداری این الکل با همین خاصیت تا زمان تزریق از مهم ترین نکات در مبحث تزریقات است. متاسفانه در تمامی مراکز درمانی پنبه های زیادی را گلوله کرده و داخل ظرف پنبه قرار می دهند، سپس مقداری الکل را روی پنبه ریخته و تا چند روز و شاید بیشتر از این پنبه ها استفاده می کنند که چیزی جز پنبه آغشته به مایعی بی خاصیت نیست. مواد و روش ها: الکلدان طبی این امکان را فراهم می کند تا علاوه بر حفظ خاصیت ضد عفونی کنندگی الکل، به راحتی توسط پرستار مورد استفاده قرار گیرد. الکلدان طبی در حقیقت محفظه ای است که در محل خروج مایع الکل یک شیر تخلیه طراحی شده است. باز شدن شیر حرکت مایع الکل را به بیرون تسهیل می کند. بدین ترتیب در حالت کلی این وسیله از سه قسمت محفظه الکل، شیر تخلیه و پایه و گیره نگهدارنده تشکیل شده است. در بزرگ امکان شست و شوی محفظه درونی الکلدان طبی با دریچه خودکار را فراهم می کند و در کوچک تر برای تسهیل در پر کردن آن استفاده می شود. در این وسیله طوری طراحی شده است که محفظه داخلی هیچ تبادل موادی با محیط بیرون ندارد. بدین ترتیب علاوه بر حفظ خاصیت الکل در طولانی مدت، الکل تبخیر نمی شود. وزن الکلدان طبی طوری در نظر گرفته شده است که با وارد آوردن فشار به شیر تخلیه توسط پرستار، ظرف در جای خود ثابت بماند. همچنین این وسیله را می توان با کمک گیره نگهدارنده روی میز ثابت کرد. یافته ها: در حالت کلی در این زمینه اختراعی وجود ندارد و در تمامی مراکز (خصوصی و دولتی) از روش های سنتی (پنبه الکل آماده از قبل و...) استفاده می شود. با این حال موارد زیر را می توان به عنوان مزایای این اختراع یادآور شد: استفاده آسان و راحت (استفاده از این وسیله با کمک یک دست امکان پذیر است و بخصوص در مراکز درمانی با حجم مراجعه بالا بسیار موثر واقع می شود)؛ بدون نیاز به آموزش خاص جهت استفاده (استفاده این وسیله نیاز به آموزش خاصی ندارد و کاربرد آن بسیار آسان است)؛ حفظ خاصیت الکل (از آن جا که محفظه الکل با محیط بیرون ارتباطی ندارد، خاصیت الکل برای مدت طولانی حفظ خواهد شد)؛ صرفه جویی در مصرف الکل (پنبه به مقدار لازم الکلی می شود)؛ ثابت بودن ظرف؛ عدم ارتباط مستقیم الکل با محیط؛ ساده و خلاقانه بودن. نتیجه گیری: از آنجا که ضد عفونی کردن به وسیله الکل در مراکز بیمارستانی، درمانگاه ها، مطب های خصوصی، کلینیک ها و... به وفور صورت می گیرد، لذا پیشبینی می شود تولید انبوه این وسیله با استقبال گروه های مختلفی رو به رو شده و بتواند سهم خود را در بازار پیدا کند. این اختراع در سال 1392 به شماره 79881 توسط اداره مالکیت صنعتی ثبت و در سال 2015 موفق به دریافت مدال برنز جشنواره بین اللملی اختراعات ژنو شد.

تزریقات ایمن، ضدعفونی، الکل، الکدان طبی