شیرین حجازی - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران، دانشگاه تهران

آوانگارد امروز کلمهای پرکاربرد در زمینه مباحث مربوط به هنر است. اما کاربرد اصلی هنر آوانگارد نه فقط به فراموشی سپرده که در مواردی دچار قلب معنی نیز شده است. در کشورهای اسلامی به ویژه کشورهایی نظیر ایران که در آنها، نظام حکومتی هم یک نظام مذهبی است، جهت توسعه دانش هنری و مذهبی، گاه یکسان نیست و بهره گیری این دو از هم، الگوی ثابتی ندارد. این نوشته میکوشد با بازتعریف معنای لغوی و ریشه های واژه آوانگارد، به شناخت هنر آوانگارد کمک کند و به دنبال آن، با وارد کردن نقش قدرت، امکان ظهور معماری آوانگارد را در جامعه فعلی و جمهوری اسلامی ایران بررسی کند. در این بررسی که از راه تحلیل مفاهیم دخیل صورت میگیرد، اثرگذاری عوامل قدرت، مذهب و هنرمند در تولید هنر آوانگارد مورد بازخوانی قرار میگیرد. در پایان از نمونه های معماری نامتعارف ساختهشده در ایران برای اثبات مدعای فرضیه نوشته نیز بهره خواهیم گرفت. این نوشته در جستجوی پاسخ این پرسش است که آیا در ایران اسلامی فعلی اساسا0 هنر پیشرو در معنای غربی آن و آنچه به هنر آوانگارد معروف است، امکان ظهور و بروز دارد آنچه در طول وصول نتیجه روشن میشود، چرایی پاسخ این امکانسنجی و محدودیتهای دستیابی به هنر آوانگارد است.

معماری آوانگارد، مذهب و ایدیولوژی، معماری ایران