مهدی وطن پرست - استاد دانشگاه آزاد واحد شیروان
سهیل اکبری - دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد واحد شیروان
مهدی محمدزاده مقدم - دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد واحد شیروان

شهرها در گذشته بهترین نمونه های پایداری را در خود متجلی ساختهاند. توجه به محدودیتهای اکولوژیک محل نظیر آب، توسعه متناسب و سازگار با طبیعت نمونه هایی از عوامل موثر در این پایداری بودهاند. هدف اصلی از انجام این پژوهش بررسی و سنجش میزان پایداری محله های شهری از لحاظ شاخصهای توسعه پایدار است. در جهت رسیدن به این هدف سه محله از نواحی تاریخی (پایین خیابان)، میانی (کاهدوز) و جدید (زیبا شهر) شهر مشهد انتخاب شدند. ابتدا معیارهای مورد مطالعه در سه دسته اقتصادی، اجتماعی و محیطی انتخاب شدند. این سه معیار شامل 22 زیر معیار میباشند. پس از تعیین معیارها و زیرمعیارها با استفاده از فرایند تحلیل شبکه در محیط نرمافزار Super Decision به ارزیابی شاخص ها و رتبه بندی سه محله در شهر مشهد پرداخته شد. در این راستا برای ارزیابی و تعیین وزن نسبی از پرسشنامه کارشناسان و برای مقایسه محله ها از مطالعات میدانی و پرسشنامه مردمی استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از شاخص های اقتصادی، زیر معیار هزینه مسکن با امتیاز 0/73240، از شاخص های اجتماعی زیر معیار مشارکت ساکنان با امتیاز 0/55217 و از شاخص های محیطی، زیر معیار تنوع کاربری ها با امتیاز 0/69112 بیشترین امتیاز را از میان زیرمعیارها به خود اختصاص داده اند. در خصوص سه محله مورد مطالعه نیز باید ذکر شود که براساس وزن نهایی سه محله (پایین خیابان، کلاهدوز و زیبا شهر) محله کلاهدوز با بیشترین امتیاز از بالاترین سطح پایداری از لحاظ شاخص های اقتصادی، اجتماعی و محیطی برخوردار میباشند. در انتها نیز تعدادی راهکار به منظور بالا بردن سطح پایداری محلات شهری پیشنهاد شده است.

توسعه پایدار، محله پایدار، مدل تحلیل شبکه (ANP)، منطق فازی، مشهد