فهیمه جامعی
بنفشه عزیزی
شمیم صنعت پور
ناصر محسنی - دانشجوی دکتری طراحی شهری، هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد مقدس ، قاسم آباد ، بلوار استاد یوسفی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد ، دانشکده هنر و معماری

مداخلات شهری امروزه سبب کاهش ارزش مکانها، آشفتگی در سازمان فضایی شهری و ایجاد بافت های بی هویت شده است. در شناخت سازمان فضایی شهر، علاوه بر بررسی عناصر کالبدی و عملکردی آن، نحوه ارتباط این عناصر در یک مجموعه منسجم نیز مورد نظر قرار می گیرد. تغییرات کالبدی – فضایی سریع درشهر مشهد باعث تضعیف ارتباط حرم مطهر به عنوان مهمترین عنصر سازمان فضایی شهر مشهد با بافت پیرامون خود شده است. روند نابودی فضاهای شهری با ارزش گذشته به خصوص مفصل ارتباطی حرم با بافت مجاور خود که بر گرفته از پیوستگی میان راسته بازارهایی همچون عباس قلی خان، فرش، سر شور و گذر چهنو بوده است، باعث از بین رفتن کامل پیوستگی فضایی – کالبدی و هویت محدوده می شود. لذا این پژوهش در پی تحلیل ساختار فضایی و کالبدی مفصل ارتباطی حرم مطهر رضوی با بافت پیرامونی آن در حوزه مرکزی شهر مشهد با توجه به شاخصه های هویت ایرانی – اسلامی آن می باشد. بدین منظور به موازات مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی؛ با روش برنامه ریزی راهبردی و با استفاده از تکنیک سوات، ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی و خارجی و ماتریس داخلی- خارجی، پیوستگی فضایی حرم مطهر با بافت پیرامون تحلیل گردید و راهبردهای ایجاد پیوستگی فضایی حرم مطهر با بافت پیرامون پیشنهاد شده و وزن دهی گردیدند. سپس با استفاده از راهبردها، گزینه های مداخله کالبدی برای اتصال حرم با بافت پیرامون ارایه شدند. در مرحله بعد با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی AHP و با استفاده از نرم افزار Super Decision گزینه بهینه انتخاب گردید.

پیوستگی فضایی، سازمان فضایی ، برنامه ریزی راهبردی، تحلیل سلسله مراتبی AHP، بافت مرکزی شهر مشهد