مرتضی عرب - استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان
مرتضی ایروانی - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

از دیرباز، تواتر قرآن از جمله مسایل بنیادین علم قرایت بوده که به دلیل طرح پارهای مسایل پیرامونی،کیفیت آن به خوبی فهم نشده است؛ برخی در مسیر دفاع از قرآن و انگیزش مذهبی، قایل به تواتر قرایت هاشده و بعضی نیز تواتر قرآن را به میزان معینی از آیات محدود نموده اند. همچنین در دوران معاصر، برخیاز مفسران و محققان تنها قرایت حفص از عاصم را متواتر و شایسته اعتنا قلمداد نموده و به سایر قرایاتوقعی ننهاده اند.پژوهش حاضر در راستای تبیین این مسیله، کاربرد تواتر را در سه حیطه تواتر نص قرآن، تواتر قرایت هایهفت یا دهگانه و نیز تواتر قرایت حفص از عاصم مطرح نموده و کوشیده است با نگاه تاریخی- تحلیلی وبا طرح و نقد دیدگاه های مختلف، تصویر واضحی از تواتر قرآن و چگونگی آن ارایه نماید. در نهایت باتاکید بر لزوم تواتر قرآن، این نتیجه به دست آمده که منظور از این تواتر، تواتر سیاهه قرآن است که مهمترینضابطه پذیرش هر قرایت بوده و منحصر به قرایت حفص از عاصم نیست.

قرایات، تواتر قرآن، تواتر قرایات، تواتر سیاهه، قرایت حفص