پیدایش، سیر تطور و تداوم اخباری گری

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: دوفصلنامه کتاب قیم، دوره: 4، شماره: 11
  • کد COI اختصاصی: JR_KGY-4-11_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 986
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

قاسم فایز

دانشیار دانشگاه تهران

محمد شریفی

دانش آموخته دکتری دانشگاه تهران و استادیار دانشگاه مازندران

چکیده

در مقطعی از تاریخ شیعه (قرن دهم ویازدهم قمری)، گروهی ظهور کردندکه اندیشه های خاصی را اشاعه دادند و در حوه فقه و عقاید، چالش هایی را ایجاد کردند و به سبب آن به اخباریان موسوم شدند. اخباریان، اندیشه های خود را ریشه دار در اصول اصیل اسلام، اعلام می کنند و عالمان کهن شیعه را هم سو با خود می دانند و مخالفان هر اندیشه ای جز عقاید خویش را مردود می شمارند. ا ین پژوهش بر آن است که جریان پیدایش، سیر تطور و تداوم اخباریان و اندیشه آنان را با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از آرا خود اخباریان، به دست آورد. اندیشه اخباری گری از زمان پیدایش تا زمان معاصر، شش دوره پیدایش، احیا به همراه افراط، اعتدال، افراط مجدد، افول و شکل گیری اخباری گری نوین را به خ ود دیده است. اخباری گری به معنای گرایش هر جه بیشتر به اخبار، در عصر غیبت، در زمان شیخ صدوق (م. 381 ق) شکل گرفت؛ ولی با اصطلاح مشخص امروزی آن، از قرن 11 هجری و با ظهور محمدامین استرآبادی (م. 1036 ق) احیا شد و پس از فراز و نشیب هایی در زمان وحید بهبهانی (م. 1205 ق) رو به افول نهاد؛ ولی با وجود افول، هنوز روحیه اخباری گری کم و بیش، زنده است و حتی در برخی از اصولیان نیز به چشم می خورد. این مکتب، پس از افول، در قالب ها و شکل های دیگری نمود یافت و رسوباتی از خود بر جای نهاد و اخباری گری نوینی را شکل داد. احتیاط گرایی، احیای برخی مباحث کلامی برخاسته از نگاه محدود و تنش زا ورواج کتاب هایی چون طب القرآن، از جمله نشان ها وویژگی های این نواخباری گری است. در این میان، عواملی مانند حضور غالب و یا مطرح اخباریان در حوزه های علمیه، تالیف کتب مرجع و منبع، تنوع آثار در قلمروهای گوناگون دانش اسلامی، هم خوانی تفکر اخباری با مذاق عامیانه مذهبی، در تداوم آشکار و پنهان اخباری گری اثر گذار بوده اند.

کلیدواژه ها

اخباری گری، نواخبارگری، اخباریان، تاریخ، محمد امین استرآبادی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.