بمانعلی دهقان منگابادی - دانشیار دانشگاه یزد
محمدرضا بابایی دره - دانش آموخته ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه یزد و دانشجوی دکتری دانشکده اصول دین شعبه تهران

تعبیر جنود السموات و الارض یکی از عبارات ظریف قرآنی است که از قدرت لایزال حضرت حق، حکایت می کند- عبارتی که در عین اجمال، سرشار از مفاهیم گسترده ای است که کمتر کسی به بررسی و طبقه بندی آن پرداخته است. می توان گفت که تعبیر جنود السموات والارض با همان جنود الله برای تمام آیات و مخلوقات خداوند صدق می کنند و هیچ مخلوقی خارج از این حیطه نمی تواند باشد و هر آنچه در کاینات یافت می شود آن را می توان سرباز لشکر خدا نامید، موید این مطلب، آیاتی است که به تسبیح کاینات از جمله زمین، آسمان ها و مخلوقاتی که در آن قرار دارند، کوه ها، درختان و نباتات اشاره می کنند. هر چند همه عالم مظهر قدرت لایزال الهی و تابع اراده قاطع اوست، لکن سنت الهی بدین منوال است که همه امور در مجرای تعریف شده علت و معلولی خود، محقق گردد. در این راستا جنود آسمان و زمین در مقاطعی، مامور به ایفای نقش محوله خود در عالم می شوند تا خداوند هم حقانیت خود و صحت تعالیم انبیاء را گوشزد نماید و آدمی را نیز از خواب غفلت به درآورده تا دریابد که اراده او فوق همه اراده ها و قدرت او مافوق تمامی قدرت هاست. این پژوهش می کوشد تا با دسته بندی مخلوقات بر اساس رویت پذیری و عدم رویت پذیری از سویی و جاندار و بی جان بودن از سوی دیگر، نوعی طبققه بندی از جنودالله در آسمان ها و زمین به دست دهد و علاوه بر این، مصادیقی را برای هریک از این دسته ها برشمرد و به ماموریت آنها نیز اشاره ای داشته باشد.

قرآن، حدیث، جنود السموات و الارض، فرشتگان، جن، انسان