اعظم عربی - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، کارشناس شرکت مهندسین مشاور آبپوی
ناصر نیک نیا - شناس ارشد سازه های آبی،کارشناس شرکت مهندسین مشاور آبپوی

منابع آبی هر کشور در سه بخش کشاورزی، صنعت و شرب مصرف میشود. اما این میزان مصرف منابع داخلی، بیانگر کل نیاز آبی یک ملت دررابطه با الگوی مصرفی آنها نیست. واقعیت اینست که با واردات و صادرات بینالملی کالاها، مبادلات آب به فرم مجازی صورت میگیرد. لذا نیازبه شاخصی داریم تا بتوان بر مبنای الگوی مصرفی مردم، نیاز واقعی هر کشور را به منابع آبی محاسبه نمود. بدین منظور "مفهوم رد پای آب"Water Footprint) یا "میزان آب مصرفی پایه" در سال 2002 معرفی گردید که تحت تأثیر اقلیم هر منطقه، میزان تولیدات و واردات کالا درهر کشور، الگوی مصرفی مردم، عملیات کشاورزی و راندمان کاربرد آب در هر کشور متغیر است. بر اساس مطالعاتی که بر روی شاخص آب مصرفی پایه کشورهای جهان در دوره (2001-1997) انجام شده متوسط جهانی 7450WF گیگا متر مکعب در سال برآورد شده است که به طور متوسط برای هر نفر 1240 متر مکعب در سال می باشد. WF ایران برای دوره (1999-1995) 1475 متر مکعب در سال به ازاءهر نفر برآورد شده است. برآورد WF محصولات مختلف کشاورزی، دامی و صنعتی به عنوان شاخصی از جحم آب مورد نیاز در ارتباط با مصرف کشور، میتواند در اخذ تصمیمات مهم در راستای جبران کمبود منابع آبی، تعیین سهم آب آبی و آب سبز در تولید محصولات کشاورزی، تغییر در الگوی کشت، تغییرحجم صادرات و واردات محصولات با توجه به میزان مبادله آب مجازی و حفظ ذخایر آبی با واردات محصولات آب بر و عنایت به موضوع خودکفایی کشور موثر واقع گردد.

مبادلات آب مجازی، شاخص ردپای آب، راندمان کاربرد آب کشاورزی، الگوی مصرفی کشور، واردات و صادرات ، خودکفایی