هادی زرگری - دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه تهران
افسانه خسروی - دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

با توجه به اهمیت نوع روش شناسی در پژوهش های علمی و تاثیرگذاری این امر در نتایج حاصل از پژوهش و همچنینصحت و کاربردی بودن آن، بحث روش شناسی به یکی از مهم ترین موضوعات مورد توجه در نظریات مختلف با توجهبه نوع دیدگاه فکری آنها تبدیل شده است. در این مقاله با توجه به اهمیت بحث های روش شناختی به خصوص درعلوم اجتماعی، با دست هبندی نظریه پردازان مختلف به دو دسته طرفداران رویکرد وحدت در روش پژوهش علمیو طرفداران رویکرد وجود کثرت در روش پژوهش علمی، به تشریح دیدگاه های هر یک از این دو رویکرد و انتقادهایوآرده بر آنها پرداخته خواهد شد. نکته مورد توجه نگارنده در ابتدای بحث ارایه تعریف مشخص از مفاهیم اصلی موردبحث یعنی روش پژوهش، علم، وحدت روش علمی و بالاخره کثرت روش علمی است. در این راستا نیز تمایزات روشپژوهش علمی به عنوان موضوع مورد بحث مقاله با روش آموزش علمی روشن خواهد شد. در تشریح نظریات هر یکاز دو رویکرد اصلی در ابتدا به مبانی فکری آنها پرداخته شده؛ به نحوی که نوع دیدگاه آنها در روش شناسی را در مبانیفکری آنها در مورد هستی شناسی، موضوع علوم و نحوه ارتباط بین علوم مختلف ریشه یابی می شود.

روش پژوهش علمی، وحدت روش پژوهش علمی، کثرت روش پژوهش علمی، اثبات گرای