تحلیلی بر مناسبات و تعاملات حاکمان تیموری با نهضت شیعی – صوفی نوربخشیه

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: کنفرانس ملی علوم اسلامی و پژوهش های دینی
  • کد COI اختصاصی: RELIGI01_235
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 766
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جعفر نوری

استادیار و عضو هییت علمی گروه ایران شناسی دانشگاه میبد

چکیده

نوربخشیه یکی از فرقه های صوفی – شیعی روزگار حاکمیت تیموریان می باشد که به توسط سید محمد نوربخش و در دوران حکومت شاهرخ تیموری پایه گذاری شد. سید محمد نوربخش در سال 826 ه ق به تحریک استادش خواجه اسحاق ختلانی و با ادعای مهدویت بر علیه شاهرخ تیموری قیام کرد. واکنش نخست شاهرخ در مقابله با قیام نوربخش سرکوب مریدان او و تبعید خود سید محمد نوربخش بود. اما این سیاست شاهرخ نتیجه عکس داد و سبب ترویج آزاء و اندیشه های نوربخش در تبعیدگاه او یعنی مناطق غربی شد. به دنبال ناکارآمدی ابزار تبعید شاهرخ نوربخش را به هرات منتقل و او را از نزدیک تحت نظر گرفت اما این سیاست نیز موثر واقع نشد چرا که حضور نوربخش در هرات و در جمع پیروانش تهدید بالقوه ای محسوب می شد بدین ترتیب بار دیگر او را تبعید کرد. پس از مرگ سید محمد پسرش قاسم فیض بخش جانشین او شد. روابط قاسم فیض بخش و سایر بازماندگان سید محمد نوربخش با حکام تیموری بر خلاف پدرشان دوستانه بود و مورد احترام حاکمان تیموری بودند. این پژوهش می کوشد با تکیه بر منابع اصلی مناسبات و تعاملات حاکمان تیموری با فرقه صوفی – شیعی نوربخشیه را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.

کلیدواژه ها

سید محمد نوربخش، شاهرخ، فرقه نوربخشیه، تیموریان، مناسبات

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.