سارا کشکولی - دانشجوی کارشناسی رشته علوم تغذیه، عضو مرکزی کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده تغذیه و بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی لرستان، لرستان، ایران
آرزو صلواتی - دانشجوی کارشناسی رشته علوم تغذیه، دانشکده تغذیه و بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی لرستان، لرستان، ایران

زمینه و هدف: تالاسمی ماژور یکی از شایع ترین بیماری های ژنتیکی در ایران است که در آن تولید هموگلوبین طبیعی دچار اختلال می گردد و بیماران نیاز به دریافت مکرر خون دارند. با توجه به شیوه درمان در این بیماران کمبود عنصر روی در مطالعات متعددی گزارش شده است. روی عنصر معدنی ضروری و مورد نیاز بدن است. کمبود روی باعث ضعف سیستم ایمنی بدن، رشد ناکافی جنین در مادران باردار و کوتاهی قد می گردد. هدف از این مطالعه ارزیابی میزان کمبود روی در بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور در شهرهای مختلف ایران می باشد. مواد و روش ها: این مطالعه یک مرور نظام مند است که با جستجو در پایگاه های داده ای فارسی و انگلیسی SID, magiran, Google Schollar Scupos, Pubmed, Cochrane , sience direct انجام شد. مقالات مرتبط در ایران با جستجوی کلید واژه های مرتبط به دو زبان فارسی و معادل انگلیسی آن ها در بازه زمانی 2018-1998 پیدا گردید و مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت از 27 مقاله 9 مقاله با توجه به معیارهای ورود و خروج در ایران انتخاب گردید و وارد مطالعه شد. یافته ها: بررسی ها نشان داد که در اکثر مطالعات، در بیماران تالاسمی ماژور کمبود روی وجود دارد. در مجموع بین کل جامعه نمونه مطالعات از شهرهای مختلف ایران 220 نفر مبتلا به تالاسمی ماژور بودند که از این میان 135 نفر دچار کمبود روی گزارش گردید. کمترین درصد کمبود روی در بین مبتلایان به تالاسمی ماژور در استان کرمانشاه با 21 درصد و بیشترین در سیستان بلوچستان با 100 درصد مشاهده شد. همچنین میانگین شاخص توده بدنی (BMI) در اکثر مطالعات کمتر از حد نرمال بود. نتیجه گیری: در این مطالعه مشاهده گردید که کمبود روی در افراد مبتلا به تالاسمی ماژور نسبتا بالا می باشد. تاثیر نوع درمان تالاسمی نیز بر میزان روی تاثیرگذار است بنابراین مطالعات بیشتر در این زمینه توصیه می شود. با توجه به اهمیت نقش روی در بدن، تجویز مکمل روی (زینک) در افراد مبتلا به تالاسمی ماژور پیشنهاد می گردد.

روی، تالاسمی، ایران، زینک