غلامرضا اعتمادی نسب - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمدهادی معیری - دانشیار گروه جنگلداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
احمد عابدی سروستانی - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمدرضا شهرکی - باشگاه پژوهشگران جوان واحد دانشگاه آزاد اسلامی میبد و کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان

گستردگی عرصه های طبیعی و کمبود نیروی انسانی موجب شده است که سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور به عنوان مراجع و متولیان اصلی حفاظت از این عرصه ها، نتوانند به خوبی در تمام حوزه ها اثرگذاری مقتدرانه داشته باشند. این اتفاق موجب شده است تا مردم به صورت خودجوش برای تامین نیازهای خود با تشکیل و پیوستن به سازمان-های مردم نهاد (تشکل های مردمی یا سمن ها) اقدام نمایند. در این راستا، سازمان های مردم نهاد به عنوان مجامعی برآمده از دل مردم به صورت خودجوش و دارای هدفی مشترک و خیرخواهانه با گرایش های غیرسیاسی، غیردولتی و غیرانتفاعی می توانند نقش های مهم و اساسی را در حفاظت و استفاده اصولی از منابع طبیعی ایفا نمایند. به طورکلی سازمان های مردم-نهاد می توانند از طریق ترویج فرهنگ منابع طبیعی، آموزش و آگاهی دادن به مردم و اجرای برنامه های نمادین در بین جوامع مختلف، نقش اساسی در توسعه پایدار منابع طبیعی و مدیریت حاکمیتی منابع طبیعی داشته باشد. از طرف دیگر، سازمان های مردم نهاد با جهت گیری منفی و یا مقابله ای به ایفای نقش های خود در مدیریت منابع طبیعی پرداخته و تلاش می کنند به عنوان نماینده جمعی از مردم، دولتمردان در مسیر اهداف خود حرکت نمایند. در همین راستا، تحقیق حاضر نیز به دنبال تحلیل جایگاه سازمان های مردم نهاد در مدیریت حاکمیتی منابع طبیعی بوده و سعی دارد راهبردهای مشارکتی این تشکل ها را از طریق مطالعات کتابخانه ای و اسناد و مدارک موجود و همچنین نتایج تحقیقات انجام گرفته در حوزه-های مختلف تشریح نماید. با توجه به سیاست های مشارکتی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، نتایج تحقیق پیشرو می تواند گامی موثر در به ثمر رساندن برنامه ها و اهداف از پیش تعیین شده در جهت توسعه فرهنگ منابع طبیعی باشد.

منابع طبیعی، جنگل، مدیریت، سازمان مردم نهاد