ذکر و فکر در مثنوی مولوی و مجموعه آثار عطار

این پژوهش با عنوان ذکر و فکر در مثنوی مولوی و آثار عطار در پی آن است که با بررسی محتوایی این آثار، حقیقت و ابعاد ذکر و فکر و رابطه آن دو را تبیین نماید. با توجه به نتایج بدست آمده؛ از نظر کمی عطار بیش از مولانا به مقوله ی فکر و ذکر پرداخته است. در نزد هر دو عارف؛ ذکر و فکر پایه و اساس سلوک الی االله است و بدون آن دو سالک هرگز به لقای محبوب و مشاهده ی جمال دل آرای او نایل نمی شود.عطار ذکر را به سه قسم زبانی و قلبی و سری تقسیم می کند و جناب مولانا نیز همین تقسیم بندی را بیان می کند. عطار برای هر یک از اعضای هفتگانه، گونه ای ذکر بر می شمرد، در حالی که مولوی به گونه های ذکر نمی پردازد. هر دو عارف شهیر برای ذکر شرایطی بیان می کنند که اخلاص، مقرون بودن با فکر، تحت تکفل پیرو مرشد بودن و داومت و کثرت، از اهم آن ها می باشد. همچنین برای ذکر آثار فراوانی بیان می کنند که مهم ترین آن ها عبارتند از: الف) مرهم دل ب) صفا دهنده و روشنی بخش قلوب ج) گوارایی و آسان نمایی د) اصلاح قلب و دفع شیطان ه)خود فراموشی ونسیان غیر. همچنین ذکر و فکر رابطه دوسویه با هم دارند.

کلیدواژه ها:

ذکر ، فکر ، مثنوی ، مولوی و عطار