محمد حاجی آبادی - گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر ، ایران

علامه محمد اقبال لاهوری، بی شک یکی از نابغه های دوران معاصر به شمار می آید که علاوه بر خلق و آفرینش آثار و اشعاری به زبان اردو، زبان فارسی رابرای بیان افکار و احساسات ناب درونی خویش برگزیده است. اشعار و آثارش سرشار از مفاهیم و مضامین والای عرفانی، اخلاقی، اجتماعی و فلسفی است . وی از معدود شاعرانی است که تمام شایستگی های هنری خویش را در خدمت به اسلام بکار بسته و از هربیت شعر خویش هدفی دینی و اخلاقی داشته است. به هر روی منظور اقبال از شعر تنها بهبود و پیشرفت عالم انسانی و بیان جنبه های عرفانی و اجتماعی و دعوت به آموزه های اسلامی از جمله اتحاد اسلامی، آگاهی دادن مردم نسبت به ترفندهای دولت های استعمارگر است. از سویی دیگر به مردم سفارش می کند که قرآن بخوانند و در سایه ساراین کتاب هدایت راه زندگانی را بیابند. در این میان نگارنده در این پژوهش به شیوه تحلیلی و توصیفی تلاش کرده است بااملیت در زوایا و منظومه فکری اقبال به سه مقوله مهم آزادی، همگرایی و استقلال بپردازد. همان اندیشه هایی که می تواند در بیداری و آگاهی تمامی مردم و دمیدن روح آزادی در ملل اسلامی نقشی ویژه داشته باشد .

اقبال لاهوری، شعر ،همگرایی، استقلال، آزادی