سنجش میزان قابلیت پیاده مداری در محلات کهن شهر ایرانی؛ مطالعه موردی: برزن فهادان، شهر یزد

وسعت شهرها و فاصله میان مراکز مختلف آنها در شهرهای کهن ایرانی چنان بود که شهروندان به صورت پیاده از مکانی به مکان دیگر میرفتند. اینگونه الگوی حرکت در شهر ایرانی نه تنها پیوندی تعاملی، حسی و اجتماعی میان شهرو شهروندان برقرار میکرد، بلکه به راه ها و معابر شهری، هویتی اجتماعی میبخشید. به دنبال انقلاب صنعتی و سلطه اتومبیل در شهرها، فضاهای همگانی در سیطره وسایل نقلیه پیاده ستیز، به محلی با عملکرد صرفا عبوری تبدیل شده است و جایی برای حضور، فعالیت و نقش آفرینی رهگذران پیاده وجود ندارد. با استمرار روند موجود به تدریج موجبات حذف عابرین پیاده از شهر فراهم میشود. حضور نداشتن افراد پیاده در فضاهای محله ای، کاهش امنیت، ایمنی و روابط اجتماعی، مشکلات زیست محیطی نظیر آلودگیهای صوتی و هوا، کاهش سطح سلامت عمومی، بیهویتی فضاهای محلهای و عدم حس تعلق و افول کیفیت محله را در پی خواهد داشت. بنابراین بهبود کیفیات اجتماعی و فرهنگی زندگی در شهر و کمک به انسانیتر کردن محلات شهر ایرانی به قابلیت پیادهمداری محیط وابسته است. این پژوهش با هدف شناخت عوامل موثر بر ارتقاء قابلیت پیادهمداری در محلات شهر کهن ایرانی و با استفاده از اسناد جهانی و مطالعات مرتبط داخلی، سعی در ارایه استاندارهای یک فضای پیادهمدار در محلات تاریخی شهر ایرانی نموده است. در این پژوهش ابتدا معیارهای تاثیرگذار بر میزان قابلیت پیادهمداری در محلات شهری از جمله مطبوعیت، دسترسی، ایمنی و امنیت، معیارهای فرهنگی-اجتماعی، کاربری زمین، و غیره گردآوری و تنظیم شده و پس از تعریف زیرمعیارها و شاخصها و وزن دهی آنها براساس تحقیقات مرتبط، اقدام به سنجش آنها در نمونه موردی برزن فهادان شهر یزد، به عنوان محدودهای واجد کیفیات ارزشمند شهر اصیل ایرانی، با استفاده از نظرات ساکنین و مشاهدات میدانی گردیده است. بدین منظور پرسشنامه هایی در اختیار ساکنین محله قرار داده شد. پس از شناخت نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای موجود در برزن فهادان به تفکیک ابعاد گوناگون، در فصل پایانی پژوهش نیز راهبردهایی با هدف ارتقاء قابلیتهای پیادهمداری ساکنین این محله با استفاده از الگوی تحلیلی (SWOT) ارایه میگردد.

کلیدواژه ها:

قابلیت پیاده مداری ، شهر کهن ایرانی ، محلات شهر تاریخی ، مطبوعیت ، دسترسی ، ایمنی و امنیت