مریم ساکی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته ارتباط تصویری، دانشکده هنر شاهد، تهران، ایران
ناهید جعفری دهکردی - دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته هنر اسلامی گرایش نگارگری، دانشکده هنر شاهد، تهران، ایران

خطوط ممتد و ساده که به صورت گردش های مارپیچ و حلزونی بر روی سطوح نقش می‎بندند، به یقین در گروه اولین آرایه ها و اشکال دلنشین و هنرمندانه ای بودند که بشر به جهت ملاحت بخشیدن به سطوح مختلف از آن بهره جست. این خطوط توانایی این را داشتند که با گسترده شدن در هر سطح، جلوه های زیباشناسانه ی نقش و نگار را به وجود آورند. نقوش اسلیمی که ریشه در فرهنگ و هنر ایران دارد نمونه بارز این اشکال انتزاعی هستند. نقش مایه های اسلیمی به عنوان یکی از نقوش اصلی و پرمایه در انواع آثار هنری همچون معماری، کتاب آرایی و هنرهای صناعی به کار گرفته می شود.کاربرد وسیع این نقوش به عنوان آرایه هنری، نگارندگان این مقاله را به این مهم سوق داده: آیا در طراحی نشانه های معاصر ایران از نقوش اسلیمی استفاده شده است و در صورت بهره بردن، این اشکال در چه نوع نشانه های به لحاظ موضوعی به کار رفته بر این اساس تعدادی از نشانه های معاصر ایران مورد بازبینی قرار گرفتند. با فرض بر اینکه طراحان معاصر ایران برای نشان دادن هویت ملی خود در آثارشان از نقوش اسلیمی استفاده کردند این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفت و اطلاعات به روش کتابخانه ایی جمع آوری گردید.نتایج پژوهش گویای این مطلب است که طراحان گرافیک معاصر ایران از نقوش اسلیمی در طراحی نشانه با موضوعات فرهنگی، تجاری، سیاسی و اجتماعی بهره گرفته اند. شایان ذکر است بیشترین کاربرد آن در طراحی نشانه های فرهنگی و غالبا در ترکیب با نوشته یا تصویر همراه می باشد.

نقوش اسلیمی، نشانه، نشانه های معاصر ایران