فاطمه عرب مفرد - دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری های گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران
امیر ذوالفقاری - عضو هیات علمی گروه کشاورزی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
سیدافشین مساوات - استادیار پژوهش بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان

هدف این تحقیق ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد ذرت در شرایط آلودگی به بیماری پوسیدگی فوزاریومی خوشه ذرت تحت تاثیر کاربرد قارچ‎کش و هیبریدهای مختلف می باشد. این بیماری که توسط قارچ Fusarium verticillioides به وجود می آید، یکی از مهم ترین بیماری های ذرت در سراسر دنیا به خصوص در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مانند مناطق شمالی و ذرت خیز ایران محسوب می شود. این تحقیق در سال 1394 در زمینی به مساحت 1200 مترمربع در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان (عراقی محله) انجام شد. تیمارهای مورد آزمایش شامل چهار هیبرید سینگل کراس مختلف ذرت (703SC،704SC، 705SC و 706SC) و دو قارچ کش شیمیایی (تیوفانات متیل و تیابندازول) بودند. از سوسپانسیون اسپور قارچ F. verticillioides به عنوان مایه تلقیح با غلظت 106 اسپور در هر میلی لیتر به روش ایجاد زخم در بلال (Nail Punch) استفاده شد. صفت های فنولوژیکی شامل صفات ، روز از سبز شدن تا ظهور کاکل، روز از ظهور کاکل تا رسیدن فیزیولوژیکی و روز تا رسیدن فیزیولوژیکی و صفت های عملکردی شامل ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، قطر بلال، قطر چوب بلال، وزن چوب بلال، تعداد دانه در هر ردیف بلال ، تعداد ردیف دانه در هر بلال، عمق دانه، وزن هزار دانه، عملکرد بلال در هر کرت و عملکرد کل در هر ژنوتیپ مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تحت تیمار بیماری اختلاف معنی داری (p≤0/01) بین ژنوتیپ های مورد استفاده از نظر تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، تعداد دانه در ردیف و قطر چوب بلال وجود دارد. اما از نظر عملکرد تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بیشترین میزان ارتفاع بوته در هیبرید سینگل کراس 703SC با 25/229 سانتی متر بود. همچنین براساس نتایج تجزیه واریانس، کاربرد قارچ‎کش ها تاثیر معنی داری (p≤0/05) بر تعداد روز تا سبز شدن دانه و وزن هزار دانه داشت. بیشترین وزن هزار دانه (94/338) در تیمار کاربرد تیوفنات متیل و بیشترین روز تا سبز شدن دانه (34/6) در تیمار هیبرید سینگل کراس 703SC به دست آمد. همچنین عملکرد تحت تنش بیماری، همبستگی معنی‎داری با هیچیک از صفات مورد بررسی نداشت.

اجزای عملکرد، پوسیدگی فوزاریومی بلال، ذرت، عملکرد، قارچکش