مرتضی دهقان نژاد - استاد تاریخ، دانشگاه اصفهان
مینا معینی - کارشناس ارشد تاریخ، دانشگاه اصفهان
بهناز قایدشرفی - کارشناس ارشد تاریخ، دانشگاه اصفهان

مجاورت دو حکومت ایران و عثمانی و مشابهت های فرهنگی و تاریخی شان سبب شد در دوره قاجار تعداد بی شماری از اتباع دو طرف به دلیل مشکلاتی که در وطنشان با آن مواجه بودند به کشور همسایه مهاجرت کنند و تغییر تابعیت دهند. اگرچه شماری از مهاجران نیز در آغاز ضمن زندگی و کسب و کار در کشور همسایه تابعیتشان را حفظ میکردند، اما پس از مدتی تابعیتشان را تغییر می دادند. از این رو، این موضوع مهم است که چه دلایلی باعث می شد این افراد تابعیتشان را تغییر دهند و واکنش دولت ایران در برابر تغییر تابعیت اتباعش چه بود این مقاله با روش کتابخانه ای و اسنادی این موضوع را بررسی کرده است و نتیجه نشان می دهد دلایلی مانند اختلافات مذهبی، بدرفتاری ماموران و دولت ها، بیرون آمدن اتباع از قید قوانین کشورشان، و شرایط اقتصادی موجبات تغییر تابعیت افراد را فراهم کرده و این امر اغلب با اعتراض های پی در پی دولت ایران مواجه بوده است.

تغییر تابعیت، اتباع خارجی، ایران، عثمانی، مهاجرت