قربانعلی کناررودی - استادیار و عضو هییت علمی گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تنکابن
سهیلا نعیمی - دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه خوارزمی

با ورود مغولها نظام اجتماعی کوچرویی در ایران غلبه یافت و از آنجا که نسبت به تجربه اجتماعی زندگی کوچرویی ایرانیان شرایط بسیار ابتدایی تری داشت، پیامدهای اجتماعی ناگواری به بار آورد. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل تاریخی، ضمن بررسی ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی جماعت کوچرو و یکجانشین، پیامدهای ناشی از گسترش تضاد بین زندگی یکجانشینی و صحراگردی و مناسبات حاکم بر آن دردوره مغول در ایران بررسی میشود. حضور صحراگردان ترک و مغول پیرامون برخی مراکز شهری ایران سبب افزایش تعارضات زندگی صحراگردی و یک جانشینی، کم توجهی به ساختارهای زندگی شهری، و تلاش برای حفظ ارزشهای خود در این دوره شد. این امر سبب ویرانی روستاها و شهرهای ایران، زوال مناسبات شهری، کاهش جمعیت، تبدیل شهرهای بزرگ به شهرهای کوچک و شهرهای کوچک به روستا، تضعیف بخشهای تولیدی در پی کاهش نیروی کار و ضعف مناسبات بازارها، فقر بیشتر روستاییان و پیشهوران شهری، تغییر شیوه های بهرهبرداری از منابع و مراتع، و تخریب کشاورزی و شبکه های آبیاری شد.

ایران، مغول، مناسبات روستایی و شهری، مناسبات کوچ رویی، تعارض ها و تضادها