یزدان فرخی - استادیار گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور

با غلبه مغولها بر حکومت خوارزمشاهیان و تاسیس حکومت ایلخانی در ایران، عناصر تازهای در ابعاد گوناگون زندگی ایرانیان وارد گردید که به طرز چشمگیری حیات اجتماعی ایران را دگرگون ساخت. نمونه قابل توجهی از این دگرگونی و تغییرات اجتماعی این دوره، در زمینه وضعیت و زندگی زنان این روزگار قابل مشاهده است. به نظرمیرسد که حکمرانی مغولها در ایران بر نوع و کیفیت حضور زنان در جامعه ایرانی تاثیرگذار بود و چنین مینماید که انعکاس یکی از این موارد تاثیرگذار در نقش زنان در جامعه ایران عهد مغول، در معنا و مفهوم واژه ارموک نهفته است. این واژه بهویژه برای گروهی از زنان فعال در اردوی مغولها بهکاررفته و میتواند ویژگیهای منحصربه فرد دستهای خاص از زنان را در تمایز با زنان دیگر جامعه آشکار سازد.با اینکه این واژه به طور چشمگیر، نوع خاصی از فعالیتهای اجتماعی زنان عهد مغول را نشان میدهد و هرچند که این واژه در متون فارسی عهد مغول به کاررفته و برای خوانش این متون، فهم معنای این واژه امری ضروری است، به نظرمیرسد که تاکنون تلاشی برای شناخت صحیح و دقیق این واژه صورتنگرفتهاست.هدف این مقاله بازخوانی متون فارسی عهد ایلخانی برای معنایابی و توضیح واژه ارموک است تا به این طریق گوشهای از حیات اجتماعی زنان و شرایط جنسیتی که در ایران عهد ایلخانان برای آنان بهوجودآمد، روشن گردد و همینطور نمودی از تاثیر حکومت مغول و ایلخانی بر جامعه ایران نشان داده شود.

لقب زنان ارموک، زنان مردانه پوش، جنسیت، زنانگی، خاتونان مغول ،تشکیلات اردو