روح الله کریمی - استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

هدف اصلی این پژوهش تحلیل وجود نزد کانت با کمک گرفتن از دیدگاه ولف، هیوم، و فلاسفه اسلامی درباره وجود است. با توجه به اینکه کانت در نقد عقل محض در دو موضع به تحلیل وجود می پردازد، ابتدا در بخش تحلیل استعلایی در مبحث مقولات محض فاهمه ، به منزله یکی از مقولات وجهه نظر جهت ، و دیگربار در بخش دیالکتیک استعلایی در نقد برهان وجودی، این مقاله با هدف ارایه تبیینی جامع و منسجم از این دو موضع نشان می دهد که کانت در دیالکتیک استعلایی، برای اجتناب از ایدیالیسم جزمی و ایدیالیسم شکاکانه، داده شدگی وجود را متاثر از هیوم برای نقد برهان وجودی به کار می گیرد، اما در تحلیل استعلایی که بر فهم ما از وجود متمرکز است، متاثر از ولف که برای او وجود امری فرعی و مجهول است، وجود را از مراتب علم ما به گزاره ها می داند. همچنین با برقراری نوعی همارزی ابتدایی میان اصالت وجود در حکمت متعالیه و داده شدگی وجود نزد هیوم ، و اصالت ماهیت و اعتباری بودن مفهوم وجود نزد سهروردی و متمم بودن آن نزد ولف از ابزارهای مفهومی برای تحلیل وجود در حکمت متعالیه و حکمت اشراق، همچون معقولات ثانیه فلسفی ، زیادت وجود بر ماهیت ، و جهات ثلاث برای تبیین وجود نزد کانت کمک گرفته میشود.

ایمانویل کانت، کریستین ولف، دیوید هیوم، وجود، حکمت متعالیه، شیخ شهاب الدین سهروردی، معقول ثانی فلسفی