نجیب الله شفق - دانشجوی دکتری رشته فلسفه تطبیقی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
محمد فنایی اشکوری - دانشیار و عضو هییت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

این مقاله به بررسی امکان فلسفه اسلامی، و توصیف ویژگی ها و گرایش های آن می پردازد. دیدگاه نویسندگان این است که مسیله امکان و تحقق فلسفه اسلامی اساسا ماهیتی تاریخی دارد؛ به این معنا که در پاسخ این پرسش که آیا فلسفه اسلامی امکان دارد، و اگر آری، آیا تحقق یافته است یا نه، باید فلسفه را دانشی سیال درنظر گرفت که از زمان ورود به جهان اسلام تحولاتی را به خود دیده، و در این روند تاریخی قبض و بسطی در مصادیق آن پدیدار گشته است؛ گرایش ها، نظریه ها، و مسایل متفاوتی در آن ظهور کرده اند، برخی از آن ها اهمیت بیش تری پیدا کردهاند و برخی دیگر در انزوا قرار گرفته اند. این تحولات سبب شده است که برای فلسفه اسلامی هویت متمایزی شکل بگیرد. جامع نگری، یقین مداری، و خدامحوری سه ویژگی عام و اساسی فلسفه اسلامی است. در این مقاله، مشخصه های کلی مکتب مشا، اشراق، و حکمت متعالیه توصیف میشوند و تحلیل گفتمانی به عنوان بهترین راهکار برای بیان مشخصه های گرایش های فلسفی ارایه می شود. هدف اصلی این مقاله نشاندادن این نکته است که مفهوم فلسفه اسلامی منافی با سیر آزاد عقلانی نیست.

فلسفه اسلامی، مشا، اشراق، حکمت متعالیه