تحلیل پیامدهای اقتصادی و اجتماعی خشکسالی سال 1386 بر کشاورزی مناطق روستایی مطالعه ی موردی: روستاهای دهستان اسماعیلی سفلی، شهرستان جیرفت

خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که خسارات زیادی بر زندگی انسان و اکوسیستم های طبیعی وارد می آورد. منطقه ی جیرفت به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژهای که دارد، همواره با این پدیده مواجه بوده و ارکان اقتصادی و اجتماعی روستاهای منطقه، تحت تاثیر این پدیده قرار گرفته است. این پژوهش با هدف تحلیل آثار اقتصادی و اجتماعی خشکسالی بر کشاورزی مناطق روستایی شهرستان جیرفت و به صورت توصیفی تحلیلی انجام شده و گردآوری اطلاعات به صورت پیمایشی میباشد. جهت انجام این مطالعه، ضمن بهره گیری از یک چارچوب مفهومی، از طریق تکمیل 217 پرسشنامه، داده ها جمع آوری گردیده و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. سال 1386 به عنوان سال پایه ی خشکسالی درنظر گرفته شد و به بررسی آثار خشکسالی در سال های 1384 و 1388 (دو سال قبل و دو سال بعد از خشکسالی) بر وضعیت اشتغال، درآمد، سطح زیرکشت در بخش کشاورزی و نیز مهاجرت خانوارهای روستایی پرداخته شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد در اثر خشکسالی های 3 دهه ی اخیر حجم آب های زیرزمینی، سطح زیرکشت محصولات زراعی و باغی در سطح بالایی آسیب دیده است. همچنین نتایج نشان داد در منطقهی مورد مطالعه تاثیر خشکسالی بر خروج دایمی نیروی کار از بخش کشاورزی و مهاجرت روستایی بسیار اندک بوده و تغییر در اشتغال بعد از خشکسالی به صورت موقتی بوده است. همچنین نتایج تحلیل همبستگی نشان میدهد که بین تاثیر خشکسالی و میزان درآمد و پسانداز، رابطه ی معنیدار و مثبت وجود دارد. درآمد خانوارها از بخش کشاورزی کاهش قابل توجهی یافته و میزان سرمایه گذاری در بخش کشاورزی نیز کاهش یافته است، در این نوشتار ضمن تحلیل اثرات خشکسالی بر ساختار اقتصادی و اجتماعی راهکارهایی جهت مقابله با خشکسالی ارایه گردیده است.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، خانوارهای روستایی ، ابعاد اقتصادی و اجتماعی ، کشاورزی ، شهرستان جیرفت