عبدالله میرزایی - دانشجوی دوره دکتری هنر اسلامی، عضو هییت علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
مرتضی شجاری - دانشیار دانشگاه تبریز
محمدتقی پیربابایی - عضو هییت علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

قالی ایران به عنوان یکی از جلوه های هنر ایرانی به علت برخورداری از قابلیت های هنر اسلامی، محملی برای تجلی مبانی این هنر بوده است. قالیچه های محرابی عصر طلایی هنر قالی بافی ایران یعنی دوران صفوی را می توان نمونه های شاخصی در جلوه گری مظاهر این هنر دانست. این قالیچه ها اغلب با کارکرد مذهبی و برای ادای فرایض دینی بافته می شدند. زمینه این قالیچه ها را اغلب خط نگاره های قرآنی و اسماء الحسنی در هم نشینی با نقش مایه های گیاهی و هندسی پوشانده اند. در این پژوهش با تبیین مفهوم تجلی و جایگاه اسماءالحسنی در هنر اسلامی به بررسی و تحلیل شش نمونه از قالیچه های محرابی عصر صفوی با تاکید بر تجلی حق تعالی در این دست بافته ها پرداخته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که 1) صورت های متنوع تجلى الهی در قالیچه های محرابی مستتر هستند و 2) خط نگاره های به کار رفته در قالیچه های محرابی عصر صفوی حاوی مفاهیم عرفانی و قرآنی در جهت تقرب بیشتر نمازگزار هستند. تحقیق حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای و به روش کیفی درگونه تحلیلی توصیفی به انجام رسیده است

تجلی، اسماءالحسنی ،قالی های محرابی،عصرصفوی ،خط نگاره