محمد نادریان فر - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مش
علی اسدی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مش
هادی دهقان - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مش
مژده سالاری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مش

یکی از روشهای بهبود مدیریت مصرف آب در مزرعه، تخمین دقیق میزان آب مصرفی گیاه و اطلاع از چگونگی تغییرات زمانی تبخیر – تعرق گیاه مرجع می باشد. مطالعه تبخیر – تعرق گیاه مرجع برای ارائه الگوی کشت مناسب و بهینه سازی استفاده از منابع آب موجود در دوره های آتی ضروری است. در این تحقیق با توجه به نوع اقلیم خشک استان سیستان و بلوچستان به بررسی روند طولانی مدت تبخیر و تعرق گیاه مرجع در این منطقه پرداخته شد. پس از تعیین نوع اقلیم در منطقه، ابتدا مقدارتبخیر تعرق گیاه مرجع محاسبه شد که برای ایستگاه های سینوپتیک با طول دوره آماری بین 20 تا 55 سال از روش فائوپنمن – مانتیث و ایستگاه های کلیماتولوژی با طول دوره آماری بین 17 تا 40 سال از روش هارگریوز – سامانی بهره گرفته شد. در ادامه با استفاده از سه آزمون من – کندال، والد – وولفوویتز و روش کمترین مربعات خطا روند تغییرات طولانی مدت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون های من – کندال و کمترین مربعات برای ایستگاه های سینوپتیک نشان داد که در ایستگاه های زابل، ایرانشهر، چابهار، کنارک، برای ماه های مختلف روند تغییرات مثبت و در سطح 5 درصد معنی دار است (آزمون والد – وولفوویتز منجر به نتایج متفاوتی نسبت به دو آزمون دیگر شد.) نتایج بررسی در کل دوره آماری برای ایستگاه های سینوپتیک نشان داد که به طور متوسط برای پارامتر تبخیر تعرق 30 درصد ایستگاه ها روند مثبت، 3 درصد منفی و 67 درصد بدون روند می باشد. برای ایستگاه های کلیماتولوژی 6 درصد ایستگاه ها روند مثبت، 94 درصد بدون روند و روند منفی وجود ندارد. روند تغییرات طولانی مدت برای ماه های مختلف نشان دهنده این است که اکثر ایستگاه ها در سال های آتی با افزایش تبخیر و تعرق همراه است همچنین با توجه به اینکه شیب خط روند طولانی مدت برای برخی از ایستگاه ها به لحاظ آماری معنی دار نشده است اما مثبت بودن این شیب بیانگر افزایش تبخیر و تعرق می باشد.

تبخیر و تعرق، اقلیم، روند زمانی، سیستان و بلوچستان