زیست دسترس پذیری و غلظت فلزات سنگین در خاک ها و گیاهان اطراف سد باطله معدن ایرانکوه
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: فصلنامه زمین شناسی مهندسی، دوره: 11، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_JEG-11-4_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 482
نویسندگان
دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشکده علوم زمین
دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشکده علوم زمین
دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشکده علوم زمین
چکیده
معدن کاری از منابع بالقوه ورود فلزات به داخل محیط به ویژه خاک و گیاهان است. در این پژوهش غلظت و دسترس پذیری فلزات سنگین در خاک ها و گیاهان اطراف سدهای باطله معدن ایرانکوه به عنوان بزرگ ترین معادن سرب و روی کشور بررسی شده است. برای این منظور 31 نمونه خاک از زمین های گلخانه ای اطراف سد باطله فرآوری معدن برداشت شد و غلظت فلزات سنگین، محتوای دسترس پذیر آن ها به همراه برخی خواص فیزیک و شیمیایی خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان دهنده غلظت بایی فلزات Zn و Pb و Cd در نمونه های خاک (میانگین به ترتیب 955 و 261 و 2/17 میلی گرم بر کیلو گرم) است و با نزدیک شدن سد باطله بر درجه آلودگی هر سه فلز افزوده می شود. هم چنین این سه فلز با سایر فلزات هم بستگی ضعیفی داشته و از بین خواص خاک نیز با درصد رس هم بستگی معناداری نشان می دهند. برای استخراج فلزات از 17 نمونه خاک منطقه از محلول DTPA استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده از این روش، سهم غلظت دسترس پذیر از غلظت کل برای فلز Cd از دو فلز دیگر بیش تر ار (60% برای کادمیم، 20% برای روی و 10% برای سرب) و با توجه به ماهیت قلیایی نمونه های خاک بخش دسترس پذیر برای هر سه فلز درصد کمی از غلظت کل آنها را شامل می شود. تعیین غلظت کنترل فلزات در سبزیجات کشت شده در خاک های گلخانه ای (گیاه ریحان-Ocimum basilicum) نیز نشان داد که غلظت هر سه فلز بررسی شده بسیار بیش تر از غلظت مجاز آن در گیاهان غیرآلوده است و هم بستگی منفی و معناداری بین غلظت فلزات در ریشه و میزان زیست دسترس پذیر آنها در خاک دیده می شود . که با توجه به نتایج، مصرف این سبزیجات می تواند با ایجاد خطر سلامتی برای مصرف کنندگان در طولانی مدت همراه باشد.کلیدواژه ها
خاک، فلزات سنگین، زیست دسترس پذیری، سبزیجات، معدن ایرانکوهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.