ارزیابی شرایط کیفی و آلودگی آب رودخانه ها به منظور حفاظت آبزیان و اکوسیستم آبی با بهره گیری از مدل شاخص-محور CCME-WQI (مطالعه ی موردی: رودخانه ی دره رود، حوضه ی آبریز ارس، شمال غربی ایران)

ارزیابی، کنترل، حفاظت و اطلاع از شرایط آلودگی و کیفیت آب پهنه های آبی، یکی از مهمترین گام های مدیریت بهینه ی منابع آب همسو با موازین توسعه ی پایدار می باشد. در این راستا، با بررسی شاخص-محور کیفیت آب می توان از طریق ترسیم روند تغییرات زمانی و مکانی، دامنه ی دست یابی به اهداف را تعیین نمود. با توجه به اهمیت موضوع، در تحقیق حاضر با بهره گیری از مدل CCME-WQI و انتخاب پارامترهای 25 گانه با ماهیت های مختلف فیزیکوشیمیایی، بیولوژیکی، مواد مغذی، آلاینده های آلی و فلزات سنگین نسبت به ارزیابی کیفیت آب رودخانه ی دره رود در منطقه ی مغان واقع در شمال غربی ایران پرداخته شده است. هدف از این ارزیابی، تعیین شرایط آلودگی و کلاس کیفیت آب رودخانه به منظور حفاظت از آبزیان و اکوسیستم آبی بوده است. عملیات نمونه برداری از آب رودخانه از چهار ایستگاه مطالعاتی با دو دوره برداشت متناسب با شرایط تر و خشک هیدرولوژیکی انجام و آزمایشات میدانی و ستادی آنها با استفاده از تجهیزات مدرن و روش های استاندارد معتبر(APHA, 2005) آنالیز شدند. سپس حدود هدفگذاری شده توسط محققین همراه با اطلاعات اندازه گیری شده، در مدل فوق الذکر وارد گردیدند. در این راستا، سه فاکتور هدف(Scope)، فراوانی(Frequency) و دامنه ی انحراف از حدود هدفگذاری شده(Amplitude) محاسبه و نتایج داده ها نرمال سازی شدند. خروجی مطالعات نشان داد که تناسب کیفی آب رودخانه در دوره های پرآبی و کم آبی با رویکرد حفاظت آبزیان و اکوسیستم آبی به ترتیب در کلاس های نسبتا متوسط (مرزی) و متوسط واقع می باشد. بطور کلی نتایج حاصل از این تحقیق به عنوان یک ابزار تشخیصی و تصمیم ساز، می تواند سیاستگزاران، مدیران، متولیان و سایر ذینفعان منابع آب منطقه را در جهت برنامه ریزی و تمهید بهترین اقدامات برای بهبود شرایط کیفی آب رودخانه و توسعه ی استراتژی های آتی تعدیل، جهت حفاظت از اکوسیستم های آبی همراه با فراهم سازی پایدار-مدار توازن بلند مدت اکولوژیکی، پشتیبانی نماید.

کلیدواژه ها:

شاخص-محور ، کیفیت آب ، آبزیان ، CCME-WQI ، مغان ، دره رود