سکینه نجفی - کارشناس ارشد رشته آب و هوا شناسی کاربردی
سیدحسین میرموسوی - استادیار دانشگاه زنجان

شناخت عوامل اقلیمی تا آنجا که به آسایش انسان رابطه برقرار میکند نتیجه عواملی چون تابش آفتاب، دما، رطوبت، هوا، وزش باد و میزان بارندگی است که با توجه به اهداف طراحی اقلیمی در هر منطقه آب وهوایی و پیش بینی مواردی در جهت تحقق بخشیدن به این اهداف موجب سازگاری و هماهنگی ساختمان ها با شرایط اقلیمی می شود هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل پهنه بندی زیست اقلیمی استان زنجان میباشد. برای این منظور داده های ده عنصر اقلیمی (دما، بارش، رطوبت، دمای حداقل و حداکثر، رطوبت حداقل و حداکثر، باد) طی دوره آماری 1990 تا 2014 از سازمان هواشناسی زنجان استخراج و مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفت. از انجای که اقلیم یک منطقه تنها از یک عنصر تاثیر نمی پدیرد لذا به منظور پهنه بندی زیست اقلیمی استان زنجان از روش های آماری چند متغیره خوشه ای بهره گرفته شده است و به منظور ارزیابی و صحت نتایج حاصل از تحلیل خوشه ای از تحلیل ممیزی استفاده شده است. نتایج بیانگر این بوده است که استان زنجان به دلیل برخوردار بودن از توپوگرافی متنوع دارای شرایط اقلیمی پیچیده میباشد. همین شرایط توپوگرافی خاص در کنار سایر عوامل محیطی دیگر سبب شکل گیری اقلیم های متنوع شده است. این در حالی میباشد که ناحیه بندی زیست اقلیمی زنجان از عوامل محلی به ویژه توپوگرافی و دوری و نزدیکی به دریا تاثیر می پذیرد. نتایج حاصل از تحلیل زیست اقلیمی برای ماه های مختلف بیانگر این است که در فصل بهار بیشتر مساحت استان زنجان از شرایط زیست اقلیمی برخوردار است. با این وجود در فصل زمستان و پاییز پهنه های زیست اقلیمی از تنوع و پیچیدگی بیشتری برخوردار است. برای مثال ماه ژانویه منطقه معتدل (قابل زیست آسایشی) به صورت نواری از جنوب شرق تا نیمه های شمالی منطقه مورد مطالعه کشیده شده است. به طوری که پهنای این نوار در شمال غرب منطقه مورد مطالعه به بیشترین حد خود میرسد. در این منطقه با وجود اینکه از شرایط مناسبی برخوردار بوده است ولی دما به عنوان عنصری بسیار مهم در این ناحیه دما نسبت به سایر عنصرهای دیگر از افت خیزهای روزانه بیشتری برخوردار بوده است.

تحلیل تشخیصی، تحلیل خوشه ای، پهنه بندی زیست اقلیمی، توابع خطی