یوسف قاسمی قاسموند - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه تهران

تعلق و پیوند خلیج فارس به ایران زمین محدود به مجاورت جغرافیایی نیست بلکه این دریا، جزایر و سواحل آن به عنوان جزیی از قلمرو تمدن ایران در دوره های مختلف تاریخ محل نمود و بروز جلوه ها و آثار فرهنگی ایرانی بوده است. کار باستان شناسی این است که آثار تمدن های مرده و اعصار از یاد رفته را جستجو کرده و همه ی آن را بدون ارزش گذاری و انتخاب، حفظ کند و تحویل جامعه بدهد. مستندات و گزارش های باستان شناسی در حوزه خلیج فارس و بدون استفاده از روایات و متون تاریخی سمی در اثبات خلیج فارس دارد. پس استفاده از یافته های باستان شناسی روش محکم و بسیار خوبی برای اثبات تعلق خاک و آب هر سرزمین به هر تمدن در دوره های مختلف می باشد. بناهای تاریخی در محدوده ی خلیج فارس از لحاظ مکانی در مسیری قرار دارند که از پارس جنوبی آغاز می شود و به جزیره خارک منتهی می شود و دامنه زمانی خلق این بناهای تاریخی از دوره عیلامی تا دوره ساسانی است، پوشش تاق ضربی و سه سنگی قبور در جزیره خارک همسان با نمونه قبور عیلامی در مناطق کوهستانی فلات ایران نشان دهنده حضور قوم عیلامی در این جزیره و تعلق قدیمی ترین آثار تمدنی آن به فرهنگ ایرانی است، در دوران اسلامی نیز وجود بنادر و شهرهای سیراف، جنابه و ... بر این واقعیت دلالت دارد و کشفیات باستان شناسی زیر آبدر سواحل شمالی خلیج فارس نیز این حقانیت علمی و تاریخی را به اثبات رسانده است. این پژوهش، با هدف باستان شناسی و نقش آن در تحولات تاریخی خلیج فارس پرداخته شده است. و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و روش تحقیق تحلیلی و توصیفی است.

باستان شناسی، خلیج فارس، تحولات تاریخی، کاوش های باستان شناسی، تمدن ایران