امیر بخشی - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور،
همت حاجیان - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
حمیدرضا کاویانی - مربی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور،

ایده بازتولید فرایندهای اقتصادی- اجتماعی توسط فرمهای فضایی یا طراحی کالبدی شهرها از واپسین ده ه قرن بیستم تا به امروز به عنوان پاسخی به مشکلات مختلفی ناشی از روند رو به رشد شهری شدن در دنیا در بین صاحبنظران و پژوهشگران حوزه علوم فضایی مطرح و مورد مباحثه بوده است. این امر در شهرهای ساحلی به عنوان مناطقی پویا و مولد که از یک سو بستر بیشترین نرخ رشد شهرنشینی در دنیای امروز بوده و از دیگر سو مسایل زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از این رشد در آن ظهور و بروز بیشتری دارد، دوچندان است. از جمله مسایل ناشی از گسترش شهرنشینی و توسعه شهرهای ساحلی با عنایت به پتانسیل های بالای این مناطق در بخش های صنایع و معادن، بنادر، کشتیرانی و گردشگری می تواند از یک سو منجر به بهبود وضعیت و پایداری اقتصادی این شهرها شود و از دیگر سو با بهره گیری و دست اندازی در اکوسیستم این نواحی موجبات افول کیفیت زیست محیطی این شهرها را فراهم آورد. هدف این پژوهش شناخت رابطه بین فرم های متراکم و فشرده شهری و پایداری اقتصادی در شهرهای ساحلی است. این پژوهش با روشی توصیفی-تحلیلی انجام گرفته و بدین منظور نمونه آماری متشکل از 382 نفر از شهروندان شهر ساحلی بابلسر مورد مطالعه قرار گرفته و توزیع قضایی شاخص پایداری اقتصادی در سطح شهر بابلسر با روش ویکور مورد محاسبه و با الگوی تراکم و فشردگی در سطح شهر بابلسر مورد مقایسه قرار میگیرد. یافته های این پژوهش مبین آن است که عامل تراکم و فشردگی شهری سهم مهمی را در ایجاد پایداری اقتصادی با ضریب همبستگی 0/587 ایفا میکند. از اینرو افزایش تراکم، ترکیب کاربری ها و ارتقا مجاورت مقاصد احتمالی سفرهای روزانه چون محل کار، مدارس و... با مراکز سکونتی نقشی اساسی در پایداری اقتصادی محلات پیرامونی شهر ایفا میکند.

تراکم، فشردگی، پایداری اقتصادی، شهرهای ساحلی، بابلسر