علی آسمند جونقانی - استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران
معصومه محمدنژاد - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران
معصومه حکیم عطار - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران

هدف از نگارش مقاله ی حاضر آن است تا ضمن معرفی مکتب ادبی سمبلیسم، به تبیین نمادها و تصاویر سمبلیستی سروده های مهدی اخوان ثالث 1307-1369 بپردازد. شعر نمادین یا سمبلیک از جریان های مهم شعر معاصر و نمادگرایی یکی از مهم ترین جریان های شعری اخوان ثالث است. به نظر بسیاری از نظریه پردازان یکی از عوامل گرایش شاعران معاصر به شعر نمادین تغییر فضای سیاسی و اجتماعی جامعه و استبداد شدید نظام حاکم برآن است. در شعر اخوان ثالث نماد نشانه ای است که بر حسب تشابه معنایی به جای نشانه های دیگر از طریق اشاره به چگونگی آنها به کار می رود. نماد در شعر اخوان ثالث سبب ایجاد بافتی مبهم و عمیق و تاثیر در مخاطب و خلق معانی شعر و واداشتن خواننده به درنگ در معنا و مفهوم شعر است. از این رو در این مقاله سعی بر آن است که با شرح چند نماد نظیر اشک، کرمانشاه، چراغ، زمستان، پنجره، باران، رنگ، سیب، باده، شهر بی تپش، جغد و قاصدک به عامل مهم نمادین شعر پرداخته شود. بخش اول این مقاله به تعریف اجمالی مکتب سمبلیسم می پردازد، و بخش دوم، تحلیل برخی اشعار اخوان ثالث بر اساس اصول این مکتب است.

اخوان ثالث، نماد، سمبل