مریم امامی قرا - کارشناس ارشد پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان
قربانعلی نعمت زاده - استاد ژنتیک مولکولی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان
مرتضی اولادی - دانشجوی دکتری اصلاح نباتات مهندسی ژنتیک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، کارشناس ارشد پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان
مجتبی آقاجانی قرا - کارشناس ارشد پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان

اصلاح نباتات از طریق روشهای کلاسیک و نوین سبب بالا بردن راندمان عملکرد برنج و بهبود کیفیت شده که اصلاح موتاسیونی یکی از این راه ها است. این تحقیق در سال زراعی 1395 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مزرعه پژوهشی پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 10ژنوتیپ (حاصل از پرتوتابی اشعه گاما از چشمه کبالت 60 با دز 200 گری روی ارقام سنگ طارم، نعمت، طارم چالوسی، سپیدرود و خزر) در سه تکرار به همراه دو شاهد کیفی و کمی (طارم هاشمی و شیرودی) اجرا و برخی صفات مهم فیزیکوشیمیایی از جمله درصد برنج سالم، درصد برنج شکسته، درصد راندمان تبدیل، طول دانه قبل از پخت (میلیمتر)، طول دانه بعد از پخت (میلیمتر)، میزان ری آمدن (میلیمتر)، عطر، درجه حرارت ژلاتینه شدن (GT ) ، قوام ژل (GC)، درصد آمیلوز (AC) و همچنین عملکرد یک متر مربع اندازه گیری شد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که لاین M7-P11-6-2-3 از نظر صفات قوام ژل 95) سانتی متر)، درصد آمیلوز ( 21/1) و عطر ( 3) مطلوب بوده و همچنین عملکرد بالای لاین مورد نظر به میزان 488/8 گرم بر متر مربع نسبت به دیگر لاینهای مورد مطالعه باعث شده تا به عنوان لاین برتر انتخاب شود همچنین نتایج تجزیه کلاستر لاین های برنج را به چهار گروه تقسیم کرده که لاین M7-P11-6-2-3 در گروه سوم به همراه شاهد کمی (شیرودی) قرار گرفته است. در نهایت لاینM7-P11-6-2-3 به دلیل برتری در بیشتر صفات مورد مطالعه به عنوان لاین امیدبخش انتخاب گردید.

موتاسیون، صفات فیزیکوشیمیایی، لاین امید بخش برنج