امیررضا صفایی - استادیار موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

امروزه تقاضای مصرف شیرهای خاص از جمله شیر الاغ در جهت درمان بعضی از بیماری های انسان، روبه افزایش است. لذا هدف این تحقیق بررسی و چگونگی پرورش الاغ، بهمنظور تولید شیر آن میباشد. این پژوهش با مراجعه به سه واحد پرورش الاغ شروع و با تکمیل پرسشنامه ادامه یافت. سه واحد پرورش شامل واحد پرورش الاغ در استانهای تهران، یزد و کرمانشاه بودند. نتایج نشان داد که در واحد پرورش الاغ شرق تهران، تعداد 17 راس الاغ که از استان های لرستان و قزوین خریداری شده بود، وجود داشت. ترکیب گله الاغ ها شامل 12 راس ماده و 5 راس نر و 2 کره بودند. روزانه از هر الاغ ماده نیم لیتر شیر بدست میآمد. شیر جمع آوری شده از همه الاغ های ماده روزانه 5 لیتر بود. همچنین در واحد پرورش الاغ یزد نیز 24 راس الاغ از استان چهارمحال بختیاری خریداری شده و مورد عملیات واکسیناسیون و خوراندن داروهای ضد انگل، قرار گرفته بودند. ترکیب گله الاغها شامل 20 راس ماده و 4 راس نر بودند . شیردوشی روزانه الاغ ماده، طی سه نوبت و در ساعت های 8 ، 14 و 24 صورت میگرفته که روزانه از 15 راس الاغ ماده (به روش شیردوشی دستی) حدود 30 لیتر شیر دریافت میشد که در هر نوبت 1/5 الی 2 لیتر شیر از هر الاغ ماده بدست میآمد. در مجموع شیر الاغ به عنوان داروی ضد آلرژی تحت نظر متخصصین آلرژی برای کودکان و سالمندان، استفاده میشود. شیر الاغ شیرینتر از شیر مادر بوده و بهدلیل پایین بودن کازیین (پروتیین شیر) ، کودک دچار سوء هاضمه نمیشود. مناسبترین نوع الاغ شیری متعلق به استان چهارمحالبختیاری و لرستان بود. پرورش نیمه صنعتی الاغ باعث افزایش میزان شیر دریافتی از حیوان میگردد. تغذیه مناسب و سه وعده اجرای عملیات شیردوشی توسط کارگر ماهر، موجب بهبود افزایش میزان تولید شیرالاغ میشود.

الاغ، پرورش، شیر، ترکیب گله