سیده فروغ حسینی وردنجانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد تغذیه دام، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
جواد رضایی - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
سعید کریمی دهکردی - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

روى (Zn) تاثیر زیادى بر رشد، بیان ژن، ایمونوگلوبولینها، هورمونها و انزیمها و عملکرد ایمنى دارد. امروزه از نانوذرات روى استفاده فراوانى مى شود، اما درباره آثار منفى یا مثبت نانوذرات بر سلامت دام اطلاعات کافى وجود ندارد. هدف از این پژوهش، بررسى تاثیر دو سطح نانواکسید روى بر غلظت ایمونوگلوبولینها و سلولهاى خونى در میش در دوره هاى حساس پیش و پس از زایش بود. روش کار: چهل راس میش کردى خراسان در 4 گروه (10 تکرار)، یکى از جیره هاى حاوى 1- اکسید روى در سطح NRC، 2- نانواکسید روى در سطح NRC، 3- اکسید روى دو برابر NRC، یا 4- نانواکسید روى دو برابر NRC را از 2 ماه پیش تا یک ماه پس از زایش دریافت کردند. خونگیری 3 ساعت پس از تغذیه در روزهاى 7 پیش از زایش و یک و 21 پس از زایش انجام شد. غلظت ایمونوگلوبولینهاى G، M و A، تعداد افتراقى گلوبولهاى سفید و درصد هماتوکریت تعیین، و اطلاعات توسط آزمایش فاکتوریل 2×2 (شکل اکسید یا نانواکسید روى در دو دوز) تجزیه شد. بحث و نتیجهگیرى: دوزهاى مختلف نانواکسید روى تاثیر منفى و نامطلوب یا مثبت بر ایمونوگلوبولینها، هماتوکریت، کل گلوبولهاى سفید و درصد نوتروفیل، لنفوسیت، مونوسیت و ایوزینوفیل خون در دوره پیش و پس از زایش نداشت (05/0.(P> تمامى فراسنجه هاى مذکور در دامنه مطلوب سلامت براى گوسفند باقى ماندند. نتایج مطالعه حاضر سمیت نانوذرات اکسید روى را بر برخى صفات ایمنى به شکل وابسته به دوز نشان نداد؛ بنابراین مواجه ه با نانوذرات نتوانست خطر یا سودى را از این نظر ایجاد کند. به هر حال، آزمایشهاى بیشترى براى مشخص شدن آثار مختلف نانوذرات اکسید روى بر صفات ایمنى دام باید انجام شود. نتیجه دیگر آنکه مصرف اکسید روى (با قیمت مناسب) در دوز کمتر براى حفظ ایمنى میش در دوره پر تنش پیرامون زایش کافى است.

نانواکسید روى، ایمونوگلوبولین، سلولهاى خونى، سلامت، میش