مبانی مدنیت و اخلاق قوم ایرانی در شاهنامه فردوسی

جهان بینی ژرف و حکمت والای فردوسی، قرنها اثر جاویدان شاهنامه را پاسخگوی آمال و آلام ضمیر آگاه و ناآگاه و منادی عزت و اصل و نسب فردی و جمعی ایرانیان در حوزه ی بزرگ فرهنگی - تاریخی خود نموده است. ایرانیان به عنوان کهن ترین و میراث دارترین اقوام ، این اثر گرانقدر را به عنوان راهنمای زندگی فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی، طی قرن های متمادی صمیمانه پاس داشته اند. ایرانیان در شرایط سخت جغرافیایی و دشواری شیوه های گذران زندگی با نوع زندگی ساده، بی آلایش ،حماسی و دودمانی قهرمانان شاهنامه، از یک طرف دستورالعمل و آیین نامه ی زندگی واقعی آن ها در بزم و رزم، در فراغت و کار، در فرهنگ و رسوم و ... بوده واز طرف دیگر، کانال و بستر ارتباطی اقوام ایرانی بوده است. شاهنامه فردوسی، بی شک، یکی از منابع اصلی فرهنگ ایرانی است، فردوسی خلق و خو و ابعاد مختلف زندگی اجتماعی ایرانیان را به بیانی شیوا در شاهنامه منعکس نموده است. به همین دلیل همواره در میان ایراتیان مورد توجه بوده، سادگی، روانی و حماسی بودن زبان شاهنامه همراه با بیان شیوای ان از صحنه های رزم ، دودمان ، نسب ، خلق و خوی و شیوه های مبارزه، غلبه و شکست پهلوانان در مصاف با دشمنان ، با ویزگی های زیستی، فرهنگی و دیگر مناسبات اجتماعی ایرانیان قرابت زیادی ایجاد کرده است. به بیان دیگر ، شاهنامه ی فردوسی ایرانیان را با تاریخ، فرهنگ و سنت های ارزشمند نیاکان شان آشنا کرده و از سوی دیگر ، زبان و درک مشترکی را میان اقوام مختلف ایرانی و حتی ملل مجاور ، فراهم ساخته است. در حالی که سایر آثار فاخر ایرانی هیچ کدام به انازه ی شاهنامه قدرت هویت بخشی به نسل های فعلی و آینده را ندارند.

کلیدواژه ها:

شاهنامه ، فردوسی ، اخلاق ، مدنیت