نقد فرمالیسم حسامیزی در غزلیات کلیم کاشانی

سبک اصفهانی از اوایل قرن یازدهم تا اواسط قرن دوازدهم، به مدت یکصدوپنجاه سال، در ادبیات فارسی، رواج داشت. با توجه به ایدیولوژی مذهبی شیعه، در دوره ی صفویه، توجه شاعران به امور جزیی و پندو اندرز و توصیف امور طبیعی و تبدیل موضوعات کهن به مضامین تازه و در حقیقت بازسازی اندرزها و تمثیل های کهن در زبانی جدید معطوف شد. کلیم کاشانی از شاعران ممتاز سبک اصفهانی است که در سرودن غزل شهرت عام و خاص یافته است. او در مضمون سازی و کاربرد مولفه های این سبک، حد اعتدال و معقول را رعایت کرده است. این در حالی است که مضمون سازی وجست و جوی معانی جدید، از طریق حسامیزی ، synaethesia و دیگر عناصر ادبی از مختصات مهم ادبی این سبک شمرده می شود. ساخت و ابداع حسامیزی فرصت تصرف و تغییر را برای شاعر فراهم می کند و به او فرصت می دهد تا با دست کاری در حواص آدمی، مقصود خود را بیافریند. وجود حسامیزی به عنوان یک تصویرهنری، از اساسی ترین عناصر سازنده ی فرم و صورت شعر بر اساس مکتب ادبی فرمالیسم است که شاعر دست به خلق آن می زند. با عنایت به با اهمیت بودن ساخت تصویر، آن هم از طریق حسامیزی و بسامد بالای آن در غزلیات کلیم، برآن شدیم تا در این مقاله به بررسی فرم و صورت این گونه تصاویر در سروده های وی، با درنظر گرفتن اصول مکتب ادبی فرمالیسم بپردازیم.

کلیدواژه ها:

غزلیات ، کلیم کاشانی ، حسامیزی ، نقد فرمالیسم