تجزیه و تحلیل ساختار حکایت شیر و نخجیران بر اساس نظریه ولادیمیر پراپ

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: اولین همایش بین المللی زبان و ادبیات فارسی
  • کد COI اختصاصی: ADABICONF01_015
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 873
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جعفر کریمی پارسا

کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زابل

چکیده

ولادیمر پراپ، فولکورشناس روسی، در نظامی ابداعی به بررسی ریخت شناسانه قصه های پریان روسی پرداخت. پراپ رده بندی را از محتوا و مضمون قصه به مشخصات صوری و ساختمانی آن منتقل می کرد و این مشخصه ها را مورد پزوهش قرار می دهد، بنابه تعریف وی ریخت شناسی، توصیف قصه ها بر پایه اجزای سازنده آنها و همبستگی و ارتباط این سازه ها با یکدیگر و یا کل قصه است. داستان شیر و نخجیران در مثنوی معنوی یکی از طولانی ترین و پیچیده ترین داستان های دفتر نخست مثنوی است و به تنهایی همچون مثنوی مستقلی می نماید که ساختاری خودبسنده و محتوایی چشمگیر و بحث برانگیز دارد و در آن از داستانی کاملا جانوری استفاده شده است. مضمون اصلی داستان شیر و نخجیران کشمکش میان دو گرایش جبر گرایانه و اختیار گراست. این نوشتار، تحلیل حکایت شیر و نخجیران مثنوی با به کارگیری روش ریخت شناسی پراپ است. بر اساس نتایج تحقیق، در این حکایت، شیر، نماینده عقلانیتی اراده گراست و خرگوش، نماینده خردی آزاد و مستقل است. تحلیل حکایت بر اساس ریخت شناسی پراپ نشان داد که در وهله اول حکایت شیر و محجیران تمثیلی از تقابل جبر و اختیار است، شیر نماد جبر و نیروهای شر می باشد و در چاهی که با ظلم و زورگوی به سایر حیوانات برای خود حفر کرده بود می افتد و به هلاکت می رسد. در وهله دوم این داستان تمثیلی از تصویر خود را موجودی دیگر پنداشتن است. شیری که انعکاس تصویر خود را در آب چاه، دشمن تلقی و بدان حمله می کند.

کلیدواژه ها

ساختارشناسی، مثنوی، پراپ، شیر و نخجیران

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.