فرهاد عزیزپور - دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی تهران
شیما عمیدی - دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی تهران
سجاد صالحی - دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی تهران

مطالعه تاثیر اقلیم بر خانه سازی و آسایش انسان، نوآوری جدیدی نمی باشد و از لحاظ تاریخی به سده چهارم قبل از میلاد بر می گردد. توجه به نیروهای طبیعی و زوال ناپذیری چون آفتاب، باد، بارش و ... جهت بهبود بخشیدن به شرایط حرارتی فضاهای زیستی از دیر باز در کشور ما نیز معمول بوده است. استفاده از این نیروها در بافت کالبدی روستا اعم از مساکن و معابر روستایی؛ به صرفه جویی در مصرف سوخت و مهم تر از آن به ارتقای کیفیت آسایش و بهداشت محیطهای مسکونی و سالم سازی محیط زیست منتهی می شود. هدف از این نوشتار نیز پرداختن به این موضوع است که نشان دهد از نظر کنترل فضاهای داخلی ساختمان، اولین گام در استفاده از انرژی های طبیعی، هماهنگ سازی ساختمان و به طور کلی محیط مسکونی با شرایط اقلیمی حاکم بر آن است. مقاله حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی به جمع آوری و تحلیل اطلاعات کتابخانه ای و استفاده از منابع و اطلاعات موجود در کتب و مقالات پرداخته، با مطالعه ساختمانهای بومی در هر اقلیم، به روشنی این نکته را نشان میدهد که تمامی ساختمانهای بومی، بر اساس اصول اقلیمی و در جهت استفاده حداکثر از انرژی های طبیعی و مقابله با سرما و گرما، طراحی شده اند که این امر به طور کامل با فرهنگ مردم هر منطقه همسو بوده و با معماری بومی و بوم آورد تعریف شده است. ضمنا هدف از این نوشتار این نیست که دربست معماری گذشته را جایگزین معماری امروزی کنیم و از تکنولوژی امروزی دست بکشیم، بلکه هدف آنست که شرایطی فراهم کنیم تا همگام با آخرین پیشرفت های تکنولوژی در امر ساختمان از امکانات طبیعی نیز استفاده کنیم، که این خود موجب صرفه جویی در انرژی شده و به تدریج انرژی طبیعی جایگزین انرژی فسیلی خواهد شد. به ویژه با توجه به اینکه احساس آسایش طبیعی در ساختمان در گرو استفاده از منابع طبیعی است.

اقلیم، مسکن روستایی، منابع محیطی، طراحی محیطی