حمید ممانی - پژوهشگر دکتری پژوهشکده نظر، عضو هییت علمی دانشگاه فنی وحرفه ای- شهید مفتح همدان
فهیمه یاری - پژوهشگر دکتری معماری پژوهشکده نظر و مرکز تحقیقات راه و مسکن
سعید حقیر - دکتری معماری، دانشیار دانشکده معماری دانشگاه تهران

ورود اسلام به ایران را می توان یکی از اثرگذارترین نقاط تحول در زمینه باورها و اعقادات مردم ایران دانست که پیامدهای فراوانی در عرصه های اجتماعی، فرهنگی، هنری و ... از خود باقی گذاشت. معماری نیز - به عنوان یکی از مظاهر فرهنگ و تمدن- بیانگر بسیاری از تحولات، باورها و گرایش های یک جامعه است. اغلب عناصر تزیین شامل خوشنویسی، نقوش هندسی و گیاهی، نور و آب بودند. معماری اسلامی در خدمت اعتقادات اسلام بود و این عقاید برکل زندگی وکاربریهای مختلف معماری نیز جاری بود و نوع خاصی از بنا را شامل نمی شد. بلکه برای تمامی انواع بناها و اشیا، درتمامی سرزمین ها می توانست به کار رود. تزیین وابستگی و پیوستگی هنرهای مختلف در هنر اسلامی را نمایان می کند. این پژوهش به دنبال بیان چگونگی سیر تحول تزیینات معماری در مواجه ه با مذهب اسلام است. ویژگی انطباق پذیری نسبی با بستر های بومی مناطق مختلف که در دین اسلام تا حدود زیادی دیده می شود، باعث تداوم برخی الگوها و همچنین پیگیری برخی تجربیات اجرایی در این دوره گردیده است.روش پژوهش از نوع کیفی و تحلیلی است. یافته ها موید آن است که پس از ورود اسلام به ایران تزیینات معماری از مذهب و نفوذ آن در فرهنگ جامعه بسیار تاثیر پذیرفتند. الگوهای آشکاری از تاثیر دین بر تزیینات معماری قابل مشاهده است. این الگوها با تقویت انواع خاصی از الگوهای تزیینی، اهمیت یافتن کتیبه های خط و حذف نقوش تصویری توانستند نمود آشکاری بیابند.

معماری ایرانی ، معماری اسلامی، تزیینات، مذهب