فواد سیاری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران محیط زیست دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی
مجید احتشامی - دانشیار دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

رشد سریع و بدون برنامه ریزی جمعیت شهرها و شهرک سازی در حاشیه شهرها، افزایش سفرها و میل به استفاده از حمل ونقل عمومی و تغییر الگوی مصرف، افزایش تعداد وسایل نقلیه شخصی ناشی از خلاء و کمبود حمل و نقل عمومی در سطح شهرها و تردد خودروهای با سن بالا و فرسوده مقدمات افزایش آلودگی هوا در سطح شهرهای پرجمعیت را فراهم آورد. آلودگی هوا به یکی از معضلات مهم جامعهخصوصا در کلانشهر کشورهای در حال توسعه بدل شده و بههمین سبب محیط زیست و شهروندان را تحت تاثیر مستقیم و غیر مسقیم خود قرار داده است. سهم منابع آلاینده متحرک (وسایل نقلیه موتوری) و ترافیک و حمل و نقل شهری که از مهمترین عوامل آلودگی هوا بخصوص در شهرهایبزرگ و پرجمعیتمی باشد حدودا 60 الی 80 درصد از کل آلاینده ها می باشد.به منظور تحقق برنامه های کاهش آلودگی هوا، توجه به کاهش میزان جابجایی وسایل نقلیه به خصوص خودروهایشخصی و تک سرنشینها درسطح شهرها و کلانشهرها - توسعه، افزایش و بهینه سازی ناوگان حمل و نقل عمومی و نیز کاهش و بهینه نمودن کیفیت سوخت مصرفی خودروها، برنامه جامع معاینات فنی خودروها، طرح از رده خارج نمودن ناوگان فرسوده از سیکل حمل و نقل، توجه ویژه به خودروهای با سوخت پاک مثل سوختهای سی ان جی، هیبریدی و الکتریکی و بهینه سازی و استاندارد نمودن تولید سوخت فسیلی و منطبق نمودن آن با استانداردهای جهانی ازجملهاقداماتی است که می تواند مثمر ثمر واقع شود و برای تحقق این امر نیاز به اعمال مدیریت و قوانین منسجم و جامع و ابزارهای قدرتمند اجرایی توسط مسیولان در تمامی عوامل دخیل در این امر می باشد.با این وصف نگاه ویژه به فرهنگ سازی و رفتار جامعه با بهره گیری از انواع تکنولوژی ها و وسایل نقلیه و استفاده از رسانه های جمعی بخصوص فضای مجازی به منظور بالا بردن سطح آگاهی های عمومی، توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات هم به صورت مستقیم و هم غیر مستقیم موجب کاهش مصرف سوخت و به تبع آن کاهش آلودگی هوا می شود، تجارت الکترونیک، بانکداری الکترونیک، ایجاد دولت الکترونیک برای جلوگیری از اتلاف وقت و انرژی و حذف ترددهای غیرضروری افراد به منظور انجام یکسری از کارهای روزمره اداری، بانکی و غیره که می تواند نقشی تعیین کننده و اساسی درکاهش آلودگی ترافیکی داشته باشد.

منابع متحرک، حمل ونقل عمومی، مصرف سوخت، معاینه فنی، خودروهای فرسوده، فن آوری اطلاعات و ارتباطات