قواعد آمره و تکالیف اشخاص نسبت به کودکان و نوجوانان

عنوان هایی مثل حقوق کودک ، حقوق کارگر ، حقوق زن و مانند آنها ، امروزه در محافل علمی و … کاربردهای فراوانی دارند. اما به نظر می رسد که قرآن کریم و قانون مدنی ، از عنوان حقوق کودک و مانند آن استفاده نکرده اند به همین دلیل ، بر آن شدیم تا بررسی کنیم که آیا مثلا کودک ، از نظر قرآن و قانون مدنی ، دارای حق هستند یا اینکه دیگران نسبت به آنان ، دارای تکالیف اند در بررسی آیات و موادی از قانون مدنی ، این نتیجه بدست آمد که دیگران نسبت به کودک و یتیم که از بارزترین مصادیق کودک است ، دارای تکلیف هستند و دارای حق دانستن کودک ، مشکلی را حل نمی کند ، بلکه بر بار مشکلات ، می افزاید. تعدادی از آیات قرآن مثل آیه 151 انعام و 31 اسراء ، که در عصر جاهلی و در مکه نازل شده اند، به صراحت از قتل اولاد نهی می کنند و این غیر از آن است که مثلا گفته شود که کودک دارای حق حیات است . تعدادی از آیات مثل آیه 34 اسراء که در مکه و در عصر جاهلی نازلی شده و آیه 2 ، 3 ، 6 ، 8 ، 9 ، 10 ، 36 و 127 نساء که در مدینه نازل شده اند ، ناظر به بیان تکلیف دیگران نسبت به یتیم هستند. این مطلب نشان می دهد که آیات قرآن به جای استفاده از عباراتی مثل یتیم حق دارد ، از عباراتی استفاده کرده است که دیگران را مکلف به انجام کارهایی مثل دادن مال یتیم به او پس از رسیدن به سن بلوغ و رشد و مانند آن ، نموده است. تعدادی از آیات قرآن مثل آیه 102 صافات و 74 کهف ، کاملا با حق حیات داشتن نوجوان ، در تعارض اند و بیانگر آن اند که ابراهیم و خضر ، مامور و مکلف به قتل نوجوان بی گناه می شوند. و اگر حق حیات ، برای آنان بود ، تضییع حق آنان ظلم محسوب می شد و اشخاصی چون ابراهیم و خضر ، مامور به انجام چنین ظلم بزرگی نمی شدند . موادی از قانون مدنی نیز به موضوع صغیر و غیر رشید پرداخته است و تکالیفی را نسبت به آنان ، بر عهده ولی یا وصی یا قیم گذاشته است و آنها را مکلف به حفظ مال آنان نموده است. بنابر این از هیچیک از آیات قرآن و مواد قانون مدنی ، چیزی به نام حقوق کودک یا صغیر و یتیم و مانند آنها استفاده نمی شود و به نظر می رسد که دیگران نسبت به کودک و نوجوان و یتیم ، دارای تکلیف هستند.

کلیدواژه ها:

قواعد آمره ، تکالیف ، کودک ، نوجوان ، حقوق