حد و مرز قانونی تنبیه و تادیب کودکان توسط والدین در قوانین جزایی و مدنی ایران

کودکان سرمایه های مهم و ارزشمند هر جامعه محسوب می شوند و از آنجایی که تربیت و اصلاح آن ها بسیار هایز اهمیت می باشد، تلاش والدین به سوی تربیت صحیح فرزندان معطوف شده است. از انجایی که در برخی موارد مشاهده می شود والدین برای تربیت فرزندان خود از حدود و مرز قانونی خود تجاوز کرده و دست به تنبیه بدنی و کودک آزاری می زنند و کودک دچار آسیب های روحی و روانی شدیدی شده، که نه تنها باعث تربیت و اصلاح کودک نشده بلکه در آینده عوارض ناگواری مانند خشونت، افسردگی، بیماری های روانی و روحی زیادی بر کودک دارد که جبران ناپذیر است. تنبیه بیش از اندازه کودکان توسط والدین امروزه حساسیت جامعه شناسان، روانشناسان و فعالان حوزه حقوقری بر انگیخته است و امروزه توجه زیادی به این امر شده است. امروزه موارد زیادی از کودک آزاری و تنبیه غیرقانونی کودکان مشاهده می شود که از سوی والدین به عنوان اصلاح و تربیت کودکشان آن را توجیه می کنند. مسیولیت قانونکذاری و حمایت از اطفال در مقابل والدین و هرگونه تنبیه و تادیب کودک و سوء استفاده از حد و مرز تربیت کودکان بر عهده قانون مدنی و قانون مجازات اسلامی می باشد که در موارد مشخصی تنبیه بی حدو مرز کودکان را جرم انگاری کرده اند. بر طبق ماده 1179 قانون مدنی( ابوین (پدر و مادر) حق تنبیه طفل خود را دارند ولی به استناد این حق نمی توانند طفل خود را خارج از حدود تادیب تنبیه نمایند). در ماده مورد نظر مشاهده می شود که قانونگذار تنبیه کودک را در حد و حدود متعارف مجاز شمرده است و این حق را به والدین خود داده است که کودکان خود را برای اصلاح و تربیت مورد تنبیه قرار دهند. ماده 1179 قانون مدنی ایران دارای ابهاماتی از جهت تعیین نبودن میزان تنبیه است که ظاهرا قضاوت میزان و مقدار تنبیه را به عرف خانوادگی والدین واگذار کرده است. این حق شامل پدر و مادر شده و افراد دیگر هر چند درجه یک باشند مانند پدربزرگ و جد پدری را شامل نمی گردد. همچنین در ماده 4 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان نیز به این موضوع مهم اشاره شده و تنبیه کودک را در صورتی که جسم و روح کودک را صدمه زند ممنوع شمرده است. هرگونه صدمه و اذیت و آزار و شکنجه جسمی و روحی کودکان و نادیده گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل آنان ممنوع و مرتکب به سه ماه و یک روز تا شش ماه حبس و یا تا ده میلیون (10.000.000) ریال جزای نقدی محکوم می گردد . قانون مجازات اسلامی نیز به حمایت از کودکان و نوجوانان تنبیه و تادیب کودک را در مواردی که تادیب کودک و تنبیه او جهت تنبیه و اصلاح و تربیت او لازم باشد را مجاز شمرده به شرطی که از حد متعارف خارج نگردد. چنانچه قبلا گفته شد این حدود و مرزها توسط قانونگذار تعیین نشده است و در صورتی که شکایتی توسط دادستان یا همسایه ها از آزار و اذیت کودکان گزارش شود میزان غیر متعارف بودن یا نبودن تنبیه توسط والدین با دادگاه می باشد. ماده 158 قانون مجازات اسلامی در این خصوص مقرر می دارد: اقدامات والدین و اولیای قانونی و سرپرستان صغار و مجانین که به منظور تادیب یا حفاظت آنها انجام می شود، مشروط بر اینکه اقدامات مذکور در حد متعارف و حدود شرعی تادیب و محافظت باشد قابل مجازات نیست . بنابراین درست است که حق تادیب و تنبیه کودکان با والدین است و قانونی به شمار می رود، اما در صورتی که تنبه و تادیب با سلامتی روحی، روانی و جسمانی کودک در تزاحم باشد قانون وارد عمل شده و به حمایت از کودکان به مجازات والدین می پردازد.

کلیدواژه ها:

کودک ، حقوق کودک ، حق تادیب ، حق تنبیه ، تجاوز از حق ، والدین ، قوانین و مقررات