اکرم جلیلی - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی – دانشگاه غیرانتفاعی حکیم نظامی قوچان

حقوق بشر حقوقی است که با تولد انسان محقق می شود مستقل از حکومت ها و قدرت هاست. حقوق بشر حقوقی از آن همه انسان هاست و چون همه انسان ها اعضای جامعه بین المللی هستند و در انسان بودن، مشترک اند، حقوق شان باید در همه جا یکسان اجرا شود و بین افراد در برخورداری از آن تفاوتی نباشدمهم ترین ویژگی های حقوق بشر به معنای امروزی آن بیان کنیم، به یقین جهان شمولی در صدر قرار می گیرد. ماده 55 منشور ملل متحد این آرمان را چنین بیان کرده با توجه به ضرورت ایجاد ثبات و رفاه برای تامین روابط مسالمت آمیز و دوستانه بین المللی سازمان ملل اموری را تشویق کرده است. یکی از آن امور عبارت است از احترام جهانی و موثر به حقوق بشر و آزادی های همگان بدون توجه به نژاد، جنس، زبان یا مذهب.حقوق بشر به عنوان حقوقی بنیادی و غیرقابل سلب شناخته می شود که هر کس به صرف انسان بودن از آن بهره مند می شود. حقوق بشر جهان شمول (لازم الاجرا در هر جایی) و مساوات خواه (یکسان برای همه انسان ها) است. این حقوق می توانند تحت حقوق طبیعی یا حقوق مشروع در قوانین بومی، منطقه ای، ملی یا بین المللی وجود داشته باشند} اصول و دکترین حقوق بشر در رویه اجرایی آن در سطوح بین المللی، در دل قوانین بین المللی و جهانی، نهادهای منطقه ای و بین المللی، سیاست های کشورهای مستقل و در فعالیت سازمان های مردم نهاد، شالوده سیاست های همگانی در سرتاسر جهان بوده است. ایده حقوق بشربیان می دارد اگر عموم در زمان (و فضای) صلح با هم سخن گفته و مباحثه کنند می توان گفت جامعه جهانی زبان مشترک اخلاقی دارد که همان حقوق بشر است. علی رغم این، ادعای قویی که از سوی دکترین حقوق بشر بیان می شود همچنان و تا به امروز به طور مستمر مباحث پرسشگرانه و شک برانگیز قابل توجهی را در مورد محتوی، ماهیت و توجیه حقوق بشر مطرح می کند. به علاوه، این سیوال که منظور از حق چیست به خودی خود بحث برانگیز بوده و همچنان موضوع بحث های فلسفی است. بسیاری از ایده های پایه ای که محرک جنبش حقوق بشر بود بعد از جنگ جهانی دوم و قساوتهای هولوکاست رشد و گسترش یافت که با اتخاذ اعلامیه جهانی حقوق بشر در پاریس توسط مجمع عمومی سازمان ملل در سال 1948 به اوج خود رسید. دنیای باستان دیدگاه جهان شمول بودن حقوق بشر را در تملک خود نداشت. طلایه دار واقعی مبحث حقوق بشر مفهوم حقوق طبیعی بود که به عنوان قسمتی از سنت قانون طبیعی ظاهر و در عصر روشنگری به کمک فیلسوفانی مانند جان لاک، فرانسیس هاچسون، ژان ژاک بورلاماکی و غیره برحسته و در مباحث سیاسی انقلاب آمریکا و انقلاب فرانسه به طرز بارزی به تصویر کشیده شد. بر این پایه، مباحث مدرن حقوق بشر در نیمه دوم قرن 20 پدیدار شد. از آنجایی که به رسمیت شناختن منزلت ذاتی و حقوق یکسان و سلب ناپذیر همه اعضای خانواده بشری اساس آزادی، عدالت و صلح در جهان است… جمله آغازین سند بیانیه جهانی حقوق بشر: تمام ابنا بشر آزاد به دنیا آمده و از کرامت و حقوق یکسانی برخوردارند ( بند1اعلامیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل متحد ).هم چنین مبانی حقوق بشری و جرم شناسی ، پیش بینی یک نظام افتراقی را برای اطفال ایحاب می کند . که این رویکرد در ایران نیز بوده و اجرای قانون جدید آیین دادرسی کیفری 92 و اصلاحات 94 آن ، اسباب دیدگاههای متنوع و نظریه های متعارض در خصوص اولیه این قانون شده است . موافقت و مخالفت در مورد اصلاحات وارده از مبانی حقوق بشر و شهروندی یکی از حوزه های اختلاف آراست . منظور از تحولات حقوق بشری ، مباحث مربوط به تحول مفاهیم حقوق بشری ، جایگاه قانون آیین دادرسی جدید در نو آوری واژگان حقوق بشری ، ارتباط ان با کنوانسیون های بین المللی حقوق بشری مرتبط ، جهان شمولی های حقوق بشری که در قانون جدید لحاظ شده است و تغییرات مثبت در جهت حفظ و ارتقاء وضعیت حقوق بشر افراد به منظور بهره مندی بیشتر از حقوق کیفری در نظام قضایی ایران می باشد . هم چنین با در نظر گرفتن حقوق بشر مندرج در اسناد بین المللی از جمله میثاق بین المللی حقوق مدنی سیاسی ، اصول بنگلور در خصوص رفتار قضایی ، اصول اسای درباره نقش وکلا تا چه میزان و در چه حوزه هایی می توان انطباق موجود را مثبت ارزیابی کرد . نتیجه بررسی نشان می دهد که قانون جدید از لحاظ حقوق بشری با در نظر گرفتن ابعاد کمی و کیفی دارای مزیت های بالایی است و این رویکرد در حقوق ایران نوین است .

حقوق بشر ، اعلامیه جهانی حقوق بشر ، کشف جرم ، ضابطین قضا