روح الدین کردعلیوند - استادیار گروه حقوق دانشگاه دامغان.
علی نباتی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی,دانشگاه دامغان

سازمان ملل در اعلامیه جهانی حقوق بشر در موارد مختلفی از جمله مواد 27 و 32 اعلام نموده است که دوران کودکی مستلزم مراقبتها و مساعدتهای ویژه می باشد، خصوصا ضرورت این مراقبت ها آنگاه بیشتر می شود که کشوری در شرایط جنگ باشد.اعلامیه حمایت از زنان و کودکان در مواقع اضطراری و جنگ ها ( 14 دسامبر 1974 ) نیز بیان می دارد که در تمام کشورهای جهان کودکانی وجود دارد که تحت شرایط دشوار زندگی می کنند و این گونه کودکان محتاج توجهات ویژه ای هستند، کنوانسیون حقوق کودک نیز در ماده 38 خود از کشورهای عضو می خواهد تا در زمان جنگ به آن دسته از مقررات حقوق بین الملل بشردوستانه که مربوط به کودکان می شوند، احترام بگذارند.سپس کشورهای عضر را ملزم می نماید که اشخاص زیر 15 سال نباید به صورت مستقیم در مخاصمات شرکت نمایند. همچنین اضافه می کند که کشورها نباید به سربازگیری اشخاص زیر 15 سال در نیروهای مسلح خود مبادرت نمایند. بنابراین یکی از آسیب های مهم که به حقوق کودک لطمه می زند، به کارگیری کودکان در منازعات مسلحانه در زمان جنگ می باشد که خوشبختانه پروتکل الحاقی به کنوانسیون نیز گام مهمی در زمینه حمایت از کودکان برداشته است که خصوصا در ماده 1 تا 3 توجه ویژه ای به افراد زیر 18 سال داشته است. دراقدامی متقابل در تاریخ 23 تیر ماه سال 1395 رییس جمهور، لایحه الحاق ایران به پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودک در مورد به کارگیری کودکان در منازعه مسلحانه را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد، که علی رغم اعلام نظر مرکز پژوهش های مجلس در رابطه با رد کلیات این لایحه، در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس مورد تایید قرار گرفت. هم اکنون نیز این لایحه در مرحله پایانی تصویب یعنی مطرح شدن در صحن علنی مجلس قرار دارد. تاکنون 165 کشور این پروتکل اختیاری را امضاء و تصویب کرده و 14 کشور آن را امضاء کرده اند اما هنوز به تصویب نرسانده اند، 18 کشور نیز نه آن را امضاء و نه تصویب کرده اند. در این یادداشت بر آن هستیم تا موضوع ممنوعیت به کار گیری کودکان در منازعات مسلحانه را با توجه به پروتکل الحاقی به کنوانسیون حقوق کودک و حقوق ایران مورد بررسی قرار دهیم.

حقوق کودک،منازعات مسلحانه،کنوانسیون حقوق کودک،حقوق بشر،صلح و امنیت بین المللی